صفحه اصلی

هورمون درمانی

هورمون درمانی استفاده از یک یا دو هورمون زنانه از قبیل: استروژن و پروژسترون و گاهی تستسترون به منظور درمان علائم یائسگی می­باشد.

علائم یائسگی شامل: گرگرفتگی، خشکی واژن، نوسانات خلقی، اختلالات خواب، و کاهش میل جنسی می­باشد. هورمون درمانی بصورت قرص، پچ، تزریق، کرم واژینال، و یا حلقه استفاده می­شود.

اطلاعات

هورمون درمانی ممکن است به از بین بردن برخی از علایم آزاردهنده یائسگی، مانند گرگرفتگی، خشکی واژن و درد هنگام مقاربت کمک کند. هورمون استروژن در برابر نازک شدن استخوان ها (پوکی استخوان) از بدن محافظت می کند. با این حال، مصرف هورمون نیز ممکن است خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:

• لخته شدن خون
• سرطان پستان
• بیماری قلبی
• سکته مغزی

شما و پزشکتان باید تصمیم بگیرید که هورمون درمانی برای شما مناسب است یا خیر. کلید تصمیم­گیری موفق، سنجش بین مزایا و مضرات هورمون درمانی است. قبل از تجویز هورمون درمانی، پزشک شما باید از تاریخچه مصرف داروی شما آگاه باشد.

استفاده کوتاه مدت (تا 5 سال) هورمون درمانی با کم­ترین مقدار ممکن در درمان بی خطر علائم یائسگی برای بسیاری از زنان تجویز می­شود.

مزایای هورمون درمانی

بزرگترین مزیتی که زنان از هورمون درمانی دریافت می­کنند، تسکین موارد زیر می­باشد:

• گرگرفتگی
• عرق شبانه
• مشکلات خواب
• خشکی واژن
• اضطراب بدن زنان میزان استروژن کمتری در طول و پس از یائسگی تولید می­کند، که ممکن است استحکام استخوان­های او را تحت تاثیر قرار دهد. هورمون درمانی نیز ممکن است از بروز استئوپروزیس(پوکی استخوان) جلوگیری می کند.
• معمولاً، گرگرفتگی و تعریق شبانه بعد از چند سال کمتر می­شود، به خصوص اگر هورمون درمانی به آرامی کاهش یابد.

خطرات هورمون درمانی

• لخته شدن خون:

• پزشکان از مدت­ها پیش می­دانسته­اند که مصرف استروژن خطر ابتلای فرد به لخته شدن خون را افزایش می­دهد. به طور کلی، این خطر در صورت استفاده از قرص­های ضد بارداری، که شامل دوزهای بالای استروژن است، بیشتر می­باشد. با مصرف سیگار این خطر افزایش پیدا می­کند.

• سرطان

سرطان پستان:

احتمال ابتلا به سرطان پستان در خانم هایی که به مدت طولانی (بیشتر از پنج سال) از هورمون درمانی استفاده کرده اند، بیشتر است.

سرطان رحم/ آندومتریوز:

خطر ابتلا به سرطان آندومتریوز در زنانی که از هورمون درمانی استفاده کرده­اند 5 برابر بیشتر از زنانی است که از این روش درمانی استفاده نکرده­اند. با این حال، به نظر می رسد مصرف پروژسترون به همراه استروژن برای محافظت در برابر این سرطان، مفید باشد. سرطان آندومتر در زنانی که رحم ندارند، ایجاد نمی­شود.

بیماری­های قلبی عروقی:

استروژن، خطر ابتلا به بیماری قلبی در زنان مسن و یا زنانی که پیش از 10 سال از آخرین دوران عادت ماهانه خود، استروژن مصرف کرده­اند را افزایش می دهد. بهترین زمان استفاده از استروژن در سنین زیر 60 سال و یا ده سال قبل از شروع یائسگی است. ترومبوز وریدی (دی- وی- تی یا لخته خون در رگ) و آمبولی ریوی (یا لخته خون در ریه ها) صرف نظر از سن، در زنانی که استروژن خوراکی مصرف می­کنند شایع تر است.

سکته مغزی:

احتمال ابتلا به بیماری قلبی و سکته مغزی در زنانی که استروژن مصرف می­کنند و سیگار می­کشند بالاتر است.

بیماری­های کیسه صفرا:

مطالعات متعدد نشان داده اند احتمال تشکیل سنگهای صفراوی در زنانی که از استروژن / پروژسترون درمانی استفاده می­کنند بیشتر است.

عوارض جانبی هورمون درمانی

همانطور که تمام داروها، عوارض جانبی احتمالی دارند، برخی از زنان با استفاده از هورمون درمانی ممکن است مبتلا به:

• نفخ
• درد پستان
• سردرد
• نوسانات خلقی
• حالت تهوع
• احتباس آب، شوند.برخی از زنان زمانی که شروع به مصرف هورمون می­کنند، دچار خونریزی نامنظم می­شوند. تغییر دوز اغلب این اثر جانبی را از بین می برد. در صورت مشاهده هر گونه خونریزی غیر معمول، به پزشک خود مراجعه کنید.
• تغییر دوز یا شکل هورمون درمانی ممکن است به کاهش این عوارض جانبی کمک کند.

انواع روش­های هورمون درمانی

هورمون درمانی داری انواع مختلفی است که رایجترین روش، استفاده از داروهای استروژن و پروژسترون می­باشد. برای پیدا کردن بهترین شکل هورمون درمانی ممکن است نیاز به امتحان کردن چند نوع آن داشته باشید.

• استروژن به فرم­های زیر وجود دارد
  • اسپری بینی
  • قرص خوراکی
  • ژل پوستی
  • چسب­های پوستی، که بر ران یا شکم یا ناحیه درگیر استفاده می­شود
  • کرم یا قرص واژینال، برای کمک به خشکی و درد هنگام مقاربت جنسی
  • حلقه واژنی
  • بیشتر زنانی که استروژن مصرف می­کنند و رحم خود را درنیاورده­اند، نیاز به مصرف پروژسترون نیز دارند. مصرف این دو دارو با هم، به کاهش خطر ابتلا به آندومتر (سرطان رحم) کمک می کند.

• پروژسترون یا پروژستین به فرم­های زیر وجود دارد:
  • قرص
  • چسب پوستی
  • کرم واژینال

هنگامی که استروژن و پروژسترون با هم تجویز می شوند، پزشک شما یکی از برنامه های زیر را توصیه می کند:

• هورمون درمانی چرخه­ای: اغلب زمانی که یک زن وارد یائسگی می­شود، توصیه می گردد. در این درمان، استروژن به صورت قرص یا پچ به مدت 25 روز تجویز می­شود و استروژن بین روزهای 10-14 به برنامه اضافه می­گردد. استروژن و پروژسترون با هم به مدت 25 روز دیگر استفاده می شود. سپس به مدت 3-5 روز هیچ هورمونی مصرف نمی­شود. ممکن است خونریزی ماهانه در این نوع درمان وجود داشته باشد.
• درمان مداوم: شامل درمان ترکیبی با استفاده روزانه از استروژن و پروژسترون می­باشد. ممکن است با شروع یا تعویض درمان به این روش، خونریزی­های نامنظم رخ دهد. بیشتر زنان بعد از یکسال دیگر خونریزی نخواهند داشت.

داروهای اضافی ممکن است برای برخی از زنان با علائم شدید از یائسگی، یا زنانی که در معرض خطر بسیار بالا برای پوکی استخوان یا بیماری قلبی هستند، توصیه شود. یکی از داروهای مکمل ممکن است تستسترون، هورمونی که در مردان فراوان تر و به منظور بهبود میل جنسی تولید می­شود، باشد. داروهای غیر هورمونی گاهی به همراه، و یا به جای، هورمون درمانی استفاده می شوند.

زندگی سالم

علاوه بر هورمون درمانی، یک زن می­تواند قدم های دیگری برای تنظیم تغییرات در زندگی خود در دوران یائسگی بردارد. خوردن غذاهای سالم و ورزش منظم، به کاهش پوکی استخوان، بهبود وضعیت تعادل و سلامت قلب، کمک خواهد کرد.

با پزشک خود در تماس باشید

بررسی منظم وضعیت بدن شما در زمان هورمون درمانی بسیار مهم است. اگر خونریزی واژینال یا دیگر علائم غیر معمول در طول هورمون درمانی داشتید، با پزشک مراقب خود تماس بگیرید و خواستار راهنمایی شوید.

https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/007111.htm