مدیریت درد
یکی از مشکلاتی که ممکن است بسیاری از بیماران مزمن با آن روبرو باشند درد است. نقش بیمار در مدیریت و تسکین درد بسیار مهم است. درد جسمی بخشی از زندگی است. هر کدام از ما در مراحل مختلف زندگی درد را تجربه می کنیم. وجود درد همواره بد نیست و در بسیاری از موارد می تواند مفید باشد. درد نشان دهنده یک خطر و یا یک بیماری مخاطره آمیز (سکته قلبی) بوده و در واقع هشدار دهنده ای است تا افراد بتوانند از خطرهای جدی تر جلوگیری کنند.
انواع درد
- درد حاد: این درد مدت کوتاهی طول می کشد و نشان دهنده یک مشکل جسمی است.
- درد مزمن: درد مزمن طولانی مدت تر است و می تواند نتیجه یک آسیب پیشرونده ی ناشی از التهاب مفصل باشد که بهبود نمی یابد. درد مزمن نیز، می تواند محدوده وسیع حس ها و شدت های درد را شامل شود. درد مزمن، ممکن است مبهم یا تیز، همراه با سوزش، تکانه ای یا حس سوختگی باشد. درد ممکن است پایدار بماند، یا ایجاد شده و سپس رفع شود، مثل سردرد که به طور ناگهانی و بدون هیچ هشداری، ایجاد می شود.
علل و عوامل شایع
- گاهی اوقات، علت درد مزمن را نمی توان تعیین کرد و هیچ مدرکی، دال بر بیماری یا آسیب بافتی وجود ندارد تا بتوان علت درد را به آن نسبت داد. گاهی اوقات نیز، ممکن است پزشک بتواند علت ایجاد درد را تعیین کند.
شیوه های پاسخ به درد:
- تجربه درد در هر شخصی با دیگران فرق می کند و واکنش افراد نیز نسبت به درد با یکدیگر متفاوت است. پاسخی که ما بر درد می دهیم بستگی به عوامل زیر دارد:- شدت درد (از خفیف تا خیلی شدید)
- – محل درد
- – نوع درد (تیز، فرو رونده، سوزش، درد مداوم، مبهم و…)
روش های کنترل استرس:
- برای کنترل درد، باید به روش های زندگی با درد، کاهش شدت درد و کاهش اثرات آن بر زندگی روزمره توجه شود. روش های کنترل درد، به بهترین شکل ممکن، در حال تکمیل شدن است. وقتی از کنترل درد سخن به میان می آید، اولین نکته ای که مردم به آن فکر می کنند، استفاده از دارو است.
- درد حاد، ساده تر از درد مزمن، درمان می شود. این نوع درد اغلب، به داروها، به خوبی پاسخ می دهد و از نظر زمانی نیز، در عرض چند روز تا چند هفته، علایم آن، شروع به برطرف شدن می کند.
- درمان درد مزمن، مشکل است. در بعضی از موارد، تجویز دارو یا تزریق آن، می تواند مفید باشد. ولی این روشها، همیشه موثر نیستند و یا طول اثر آنها کوتاه مدت است.
- برای کنترل دردهای پایدار – که عموماً به آن درد مزمن گفته می شود – همیشه مصرف دارو، به تنهایی کافی نیست و ممکن است نیاز باشد با مشورت پزشک از سایر روشها مانند ورزش، درمان های مکانیکال (مانند یخ، گرما و ماساژ)، تکنیک های آرام سازی، حمام، تغییرات رفتاری، طب مکمل (مانند طب سوزنی)، روش های تهاجمی مانند تزریق عضلانی، تزریق نخاعی و تزریق از طریق پمپ های درد نیز کمک گرفته شود.
- اغلب برای کنترل بهتر درد و کاهش عوارض جانبی ناخواسته آن، از ترکیبی از روش ها، جهت کنترل درد استفاده می شود. در بعضی بیماران انجام جراحی برای تسکین درد توصیه می شود.
- چگونگی سازگاری با درد مزمن، با روش زندگی و نگرش فرد رابطه جدی دارد. برای کنترل بهتر درد نگرش مثبت به زندگی و حتی بیماری لازم است و با جلوگیری یا کاهش محرک های درد، شیوه زندگی تغییر داده می شود تا در سازگاری با درد موفقیت حاصل گردد.
- باید در مورد نحوه کنترل درد از پزشک و پرستار سوال شود. دغدغه ها و نگرانی ها با پزشک یا پرستار در میان گذاشته شود.
- اگر روش های غیر از دارو برای کنترل درد تجویز شده،باید دستور آن ها با دقت انجام شود. بین زمان مصرف دارو تا زمان تأثیر آن و تسکین درد، یک فاصله زمانی وجود دارد که باید در این زمان درد را تحمل نموده تا دارو تأثیر خود را بگذارد.
- اگر فرد یا اعضای خانواده او بیماری مزمنی دارند، باید درخصوص فوریت های مرتبط با بیماری، اطلاعات لازم را کسب کنند. باید همیشه برای مدیریت وضعیت اورژانس (فوریت) آمادگی داشت.
- لازم است که هم بیمار و هم مراقبین وی درخصوص علایم اورژانس و کمک های اولیه برای مراقبت های اولیه، آموزش ببینند.
- توصیه می شود خانواده بیمار و یا مراقبین وی احیای پایه قلبی ریوی را فراگیرند. برای این کار می توانند مطالعه کرده و یا به کلاس های معتبر مراجعه نمایند.
از قبل باید موارد زیر مشخص شوند:
1.اگر بیماری شدید است مراقب کنار بیمار، در زمانهای مختلف چه کسی است؟
2. مراقب بیمار توانمندی های لازم را داشته باشد.
3. تلفن های ضروری اورژانس پیش بیمارستانی، پزشک بیمار و مراکز درمانی در اختیار باشد و روی گوشی تلفن، ذخیره شده باشد.
4. کتاب کمک های اولیه در دسترس بوده و یا نرم افزار آن روی گوشی نصب شود.
5. اگر فرد و یا خانواده او دچار موقعیت اورژانسی، شده اند لازم است:
- کمک های اولیه و مراقبت ها شروع شده و سریعا با اورژانس 115 تماس گرفته شود.
- از مداخله افراد فاقد صلاحیت خودداری گردد.
- تا رسیدن آمبولانس 115 به توصیه های اتاق فرمان 115 خوب گوش داده و عمل شود.
- با پرسنل 115 همکاری لازم را داشته و شرح بیماری زمینه ای و فوریت پیش آمده دقیق ارایه شود.
- سوابق و مدارک پزشکی بیمار برای ارایه به اورژانس بیمارستان همراه، باشد.
- بیمار ممکن است در صورت نیاز توسط 115، یا خانواده و اطرافیان به اورژانس بیمارستان منتقل شود. پس باید در خصوص آنچه که در اورژانس ارایه می شود و اقداماتی که انتظارمی رود افراد انجام دهند مواردی در نظر گرفته شود:
- هرچند کار در اورژانس بیمارستان بسیار سخت و طاقت فرسا است و همواره کارکنان اورژانس با بحران های زیادی روبرو هستند ولی خدمات اورژانس هر ساله جان صدها هزار نفر را نجات می دهد.
- معمولا بیمارانی که به اورژانس بیمارستان ها ارجاع داده می شوند از شرایط وخیم تری نسبت به بیماران سرپائی برخوردارند و گاهی ممکن است علیرغم تلاش های کارکنان نتیجه ای که بیمار و خانواده در نظر دارند گرفته نشود. برهمین اساس انتظار می رود افراد با توجه به موارد فوق، به ایجاد آرامش در اورژانس کمک نموده و همکاری لازم را با کارکنان داشته باشند.
- بخش اورژانس بیمارستان نقش تشخیص و درمان فوریت ها بر عهده دارد و ارائه بهترین مراقبت ها از بیماران هدف اصلی پزشکان و پرستاران اورژانس است. از آنجایی که رسیدگی به موارد اورژانسی در اولویت قرار دارد، لذا بیماران با وضیعت اورژانسی قبل از بیماران با وضیعت غیر اورژانسی ویزیت می شوند و تحت مراقبت قرار می گیرند. بیماران غیر اورژانسی ممکن است مدت زمانی منتظر ویزیت باشند و یا حین معاینه یا درمان به درمانگاه ارجاع شوند.
- در بخش اورژانس تصمیم گیری در زمینه سرعت ارایه خدمات براساس سطوح مختلف وضعیت بیماران است و بیماران به پنج سطح تقسیم می شوند که عبارت اند از:
- موارد اورژانسی: مواردی مانند درد قلبی است که در آن مراقبت از بیمار به صورت فوری شروع خواهد شد.- موارد نیمه فوری: مانند یک صدمه کوچک به دست یا پا.
- موارد غیر فوری: مواردی که می تواند به صورت سرپایی اقدام شده و زمان انتظار ممکن است طولانی باشد.
- موارد فوری: مواردی مانند حمله متوسط آسم.
- تهدید زندگی: درمان و مراقبت بیمار به صورت آنی شروع می شود.
- در اورژانس های شلوغ به منظور ارائه خدمات سریع تر به بیماران در سطوح پر خطرتر، پرستار تریاژ به ارزیابی بیماران می پردازد.پرستار تریاژ با پرسش چند سوال و انجام چند معاینه ساده بیماران را دسته بندی می کند. بیماران پرخطر به محل هایی که خدمات به آن ها ارائه می گردد هدایت می شوند در مقابل بیماران سرپایی به محل سالن انتظار و یا درمانگاه هدایت می شوند.
- اصولا بیمارانی که با آمبولانس آورده می شوند و یا ازدسایر مراکز اعزام می شوند در اولویت قرار دارند.
هنگامی که بیمار به فضاهای درمانی منتقل می شود برحسب وضعیت بیمار اقدامات زیر برای وی انجام می شود:
- مراقبت های آنی (مانند احیای قلبی ریوی)
- تحت نظر گرفتن بیمار و انجام شرح حال و معاینه توسط پزشک و پرستار
- انجام اقدامات تشخیصی مانند آزمایش های خون و رادیولوژی
- ارزیابی توسط متخصص (در موارد مورد نیاز)
- تشخیص و درمان سریع مانند انتقال به بخش مربوطه مانند سی سی یو
- در اورژانس بیمارستان اگر همراه بیمار تحمل انجام بعضی از اقدامات و مراقبت ها را ندارد، بهتراست محل را ترک نماید. در مواردی که وضعیت بیمار وخیم و بحرانی است قانون این اجازه را به بیمارستان و پزشکان داده است تا بدون کسب اجازه از بیمار یا خانواده جهت نجات جان بیمار و حفظ حیات او اقدامات درمانی و حتی اعمال جراحی را انجام دهند. در این موارد اولویت، جان بیمار است و می توان تا زمان تثبیت حال بیمار، خانواده وی را از محیط درمانی دور نمود.
- در مواردی که بیمار نیاز به احیاء دارد خانواده و همراه هان بیمار باید محیط را ترک نموده و در صورت تمایل می توانند در سالن انتظار استقرار پیدا کنند.
- مواردی که باید حتمأ به پزشک و پرستاراطلاع داده شود، عبارتند از:-شرح حال دقیق وقایع گذشته مرتبط با بیماری یا حادثه و سوالاتی که پزشک و پرستار می پرسند.-سابقه حساسیت های غذایی یا دارویی
- تغییراتی که در علایم بیماری در مدت زمان تحت نظر اتفاق می افتد.
- اقداماتی که قبل از بیمارستان برای بیمار انجام شده است.
- داروهایی که بیمار مصرف می کند.
- ممکن است به دلایل مختلف بیمار در بخش اورژانس تحت نظر قرار گیرد تا با انجام معاینات، تشخیص بیماری یا نوع آسیب مشخص شود، در واقع برای بیمار تعیین تکلیف می شود. قطعا انجام این اقدامات ممکن است زمان بر بوده و باید با کارکنان اورژانس همکاری شود.
- تصمیم گیری برای حضور اعضای خانواده بیمار، به وضعیت بیمار، مقررات بیمارستان، نظر پزشک و نحوۀ رفتار اعضای خانواده بستگی دارد. تا زمانی که برای بیمار تعیین تکلیف نشده است، نباید ملاقاتی داشته باشد. بیمار می تواند با هماهنگی پرستار یک یا دو نفر را جهت پاسخگویی به سوالات و همکاری با کارکنان در بخش اورژانس به عنوان همراه با خود داشته باشد. فرد همراه بیمار می تواند وظیفه ارتباط با سایر اعضای خانواده را برقرار کرده و به سوالات آن ها پاسخ گوید تا از تماس یا مراجعه بی مورد سایر اعضای خانواده به اورژانس جلوگیری شود.
- از همراه بیمار انتظار می رود در صورت داشتن اجازه مبنی بر حضور در کنار بیمار، بی سر و صدا در کنار وی حضور داشته باشد، به ارتقای روحیه بیمار کمک کند، از دخالت در اقدامات پزشکی و پرستاری بپرهیزد و چنانچه از خانواده و همراهان تقاضا شود بخش را ترک نمایند باید همکاری لازم را به عمل آورند.