صفحه اصلی

تعریف

معمولاً بمنظور کاهش بیش از حد درجه حرارت بدن از واژه سرمازدگی استفاده می‌شود. سرمازدگی می‌تواند مربوط به تمام بدن یا قسمتی از آن باشد. سرمازدگی که فقط مربوط به قسمتی از بدن یا یک عضو باشد یخ زدگی می‌گویند.

یخ زدگی

یخ زدگی برای قسمتی از بدن مانند انگشتان، بینی یا گوش اتفاق می‌افتد که در معرض سرما قرار گرفته‌اند. یخ زدگی اغلب در هوای سرد و فضای باز رخ می‌دهد. اما ممکن است در فضای بسته مانند حمل مواد بسیار سرد مثل گاز‌های تحت فشار، بدون استفاده از دستکش نیز رخ دهد.

علایم و نشانه ها

در فردی که دچار یخ زدگی شده ممکن است علائم زیر بروز نماید:

• پوست ناحیه‌ی یخ زده سفید، مومی یا زرد و خاکستری به نظر می‌رسد.
• ناحیه یخ زده سرد و بی‌حس است.
• ناحیه یخ زده سفت شده و اگر پوست لمس شودحرکت نمی‌کند یا کشیده نمی شود.

اقدامات

در مواجهه با فردی که دچار یخ زدگی شده است می توان اقدامات زیر را به عنوان اقدامات اولیه انجام داد:

1. مصدوم به محل گرم منتقل شود.
2. با اورژانس 115 تماس گرفته و جعبه کمک‌های اولیه را آورده یا از فردی خواسته شودکه این کار را انجام دهد.
3. لباس، ساعت یا اشیاء زینتی از ناحیه یخ زده در آورده شود.
4. لباس‌های خیس مصدوم در آورده شود.
5. از گرم کردن ناحیه یخ زده خودداری شود اگردر آن نزدیکی یک مرکز پزشکی وجود دارد و یا شانس یخ زدگی مجدد هست.

اقدامات اشتباه

زمانی که فردی دچار یخ زدگی می شود ممکن است افراد حاضر در کنار فرد مصدوم اقداماتی را انجام دهند که باعث بدتر شدن وضعیت فرد شود.در صورت مواجهه با مصدوم دچار یخ زدگی به موارد زیر توجه داشته باشید:

1. از مالیدن یا ماساژ دادن ناحیه یخ زده خودداری شود.
2. به هیچ وجه از آتش، اجاق گاز یا اجسام گرم کن دیگر برای گرم کردن ناحیه یخ زده استفاده نشود.
3. اگر فکر می کنید در نزدیکی یک مرکز پزشکی هستید و یا شانس یخ زدگی مجدد وجود دارد از گرم کردن ناحیه یخ زده خودداری شود.

 سرمازدگی 

سرمازدگی زمانی رخ می‌دهد که درجه حرارت بدن افت پیدا کند. سرمازدگی یک وضعیت خطیر است که می‌تواند منجر به مرگ شود. سرما زدگی حتی زمانی که دمای هوا بالاتر از حد انجماد است، می‌تواند رخ دهد.

علایم و نشانه

در فردی که دچار سرمازدگی می شود ممکن است علائم زیر بروز نماید:

• پوست مصدوم سرد است.
• لرزیدن(زمانی که درجه حرارت بدن کمی افت می‌کند وجود دارد، ولی وقتی کاهش درجه حرارت بدن زیاد باشد متوقف می‌شود).

• ممکن است مصدوم گیج باشد، تغییرات رفتاری پیدا کند، خیلی خواب آلود باشد و یا متوجه وضعیت خود نباشد.
• سفتی عضلات و کبودی و سردی پوست

با کاهش بیشتر درجه حرارت بدن :

• مصدوم هوشیاری خود را از دست می‌دهد.
• تنفس مصدوم کند می‌شود.
• تشخیص تنفس مصدوم دشوار می‌شود.
• حتی ممکن است مصدوم مرده به نظر برسد.

لرزیدن

• لرزیدن با ایجاد گرما از بدن محافظت می‌کند.
• زمانی که درجه حرارت بدن بسیار کاهش پیدا کند لرزیدن متوقف می‌شود.

اقدامات

برای فردی که دچار سرمازدگی می شود می توان اقدامات زیر را به عنوان اقدامات اولیه انجام داد:

1. مصدوم از محل سرد دور شود.
2. لباس‌های خیس مصدوم در آورده و وی را خشک نمود، لباس های خشک به مصدوم پوشانده و از پتو برای پوشاندن او استفاده شود.
3. با اورژانس 115 تماس گرفته و جعبه کمک‌های اولیه را آورد یا از فردی خواسته شودکه این کار را انجام دهد.
4. پشت و اطراف مصدوم، پتو و حوله قرار داده و سر مصدوم را پوشانده ولی صورت او پوشانده نشود.
5. اگر مصدوم هوشیاری خود را از دست داد، عملیات احیا انجام شود.

گرم کردن مصدوم

اگر مراکز درمانی دور هستند می‌توان مصدوم را گرم کرد. مصدوم به یک منبع گرما نزدیک شود و ظروف آب گرم نه خیلی داغ در تماس با پوست مصدوم قرار داده شود. بسیار مهم است که در اسرع وقت مصدوم به یک مرکز درمانی رسانده شود.

تعریف

زمانی که فرد در معرض نور خورشید با دمای زیاد و به مدت طولانی قرار گیرد، به طوری که این دمای زیاد باعث آسیب به فرد گردد به اصطلاح می گویند فرد دچار گرمازدگی شده است.

گرما زدگی می‌تواند طیف مختلفی از آسیب‌ها از خفیف تا تهدید کننده حیات را ایجاد کند.

گرمازدگی باید به سرعت تشخیص داده شود و اقدامات لازم برای مصدوم انجام شود چون وضعیت مصدومی که اکنون علایم خفیفی را نشان می‌دهد می‌تواند به سرعت وخیم شده و حتی آسیب‌های بالقوه تهدید کننده حیات مانند حمله‌ی گرمایی به وجود آید.

توجه: بسیاری از علائم گرما زدگی شبیه به علایم آنفلوآنزا است.

علائم

در فردی که دچار گرمازدگی شده است با توجه به شدت آسیب ممکن است علائم زیر دیده شود:

• گرفتگی عضلات
• عرق کردن
• سردرد
• تهوع
• ضعف
• سرگیجه

اقدامات

اقداماتی که می توان در زمان مواجهه با فرد گرمازده در مرحله اول انجام داد، بصورت زیر می باشد:

1. مصدوم به محلی خنک یا زیر سایه منتقل شود.
2. لباس‌های مصدوم بازشود. (کمربند و یقه لباس را باز شود)
3. مصدوم تشویق شود که آب بنوشد، البته اگر می‌تواند بنشیند و قادر به خوردن است.
4. مصدوم خنک شود. از اسپری کردن آب خنک (نه خیلی سرد) یا اسفنج مرطوب شده با آب خنک، فن و کولر استفاده شود.
5. اگر مصدوم دچار حمله گرما شد فوراً با اورژانس 115 تماس گرفته یا از فردی خواسته شود این کار را انجام دهد. به خنک کردن مصدوم ادامه داده تا زمانی که وضعیت مصدوم بهبود یابد و یا تیم اورژانس به بالین مصدوم برسد.
6. اگر مصدوم هوشیاری خود را از دست داد یا بهبودی پیدا نکرد با اورژانس 115 تماس گرفته و عملیات احیا آغاز شود.

حمله گرمایی

علائم

در فردی که دچار حمله گرمایی می شود ممکن است علائم زیر بروز نماید:

• گیجی یا رفتارهای غیرعادی
• استفراغ
• عدم توانایی در نوشیدن
• قرمزی، گرمی و خشکی پوست (ممکن است مصدوم دیگر عرق نکند)
• تنفس سطحی، تشنج و یا از دست دادن هوشیاری

اقدامات

اقداماتی که باید برای کمک به فردی که دچار حمله گرمایی شده، انجام داد:

1. با اورژانس 115 تماس گرفته یا از فردی خواسته شود این کار را انجام دهد.
2. مصدوم به محلی خنک یا زیر سایه منتقل شود.
3. لباس‌های مصدوم درآورده یا شل شود.
4. مصدوم خنک شود. از اسپری کردن آب خنک (نه خیلی سرد) یا اسفنج مرطوب شده با آب خنک، فن و کولر استفاده شود. اینکار تا بهبود مصدوم و یا رسیدن تیم اورژانس به بالین مصدوم ادامه داده شود.
5. اگر مصدوم هوشیاری خود را از دست داد، عملیات احیا انجام شود.

توجه: گرمازدگی اگر درمان نشود می‌تواند تبدیل به عامل تهدید کننده حیات شود. علایم گرمازدگی خفیف اخطار می‌دهند که اگر اقدامی برای مصدوم انجام نشود وضعیت مصدوم می‌تواند بدتر و وخیم شود.

اقدامات اشتباه در درمان گرمازدگی

زمانی که فردی دچار گرمازدگی می شود ممکن است افراد حاضر در کنار فرد مصدوم، اقداماتی را انجام دهند که باعث بدتر شدن وضعیت فرد شود.در صورت مواجهه با مصدوم گرمازده به موارد زیر توجه داشته باشید:

1. برای خنک کردن مصدوم  هر چه سریع تر اقدام شود. هر دقیقه مهم است!
2. زمانی که وضعیت مصدوم بهبود یافت خنک کردن او متوقف شود. اگر باز هم به خنک کردن مصدوم ادامه داده شود ممکن است درجه حرارت بدن او کاهش پیدا کند و دچار سرمازدگی شود.
3. از هیچ چیز به جز آب برای خنک کردن مصدوم استفاده نشود.
4. اگر مصدوم قادر به خوردن یا نوشیدن نیست، استفراغ می‌کند، گیج است، تشنج کرده یا هوشیاری‌اش را از دست داده است، چیزی برای خوردن یا آشامیدن به او داده نشود.