صفحه اصلی

اشكال دارويي موضعي و پوستی

اشكال دارويي موضعي (پوستي و مخاطي) شامل پمادها، كرم ها، خميرها، ژل ها، كف ها، لوسيون ها و پچ ها هستند.

پماد: چرب ترين نوع اشكال دارویی پوستي است كه به دليل چربي بالا اثر خوبي روي پوست در برابر از دست دادن رطوبت ايجاد مي كند. پمادها چرب بوده و به راحتي با آب شسته نمي‌شوند و براي زخم ها و يا سطوح داراي ترشح زياد مناسب نمي باشند.

پماد ها نسبت به کرم های موضعی ظاهر چرب تری دارند و از جمله خصوصیات پماد ها موضعی این است که می توانند برای مدت طولانی تری ماده دارویی را درتماس با پوست نگهدارند .

كرم: به انواع امولسيون هاي روغن در آب و آب در روغن تقسيم مي شوند. پايه كرم قابليت نفوذ مناسبي درون پوست دارد، لذا در مورد داروهايي كه نفوذ آنها به پوست مهم است كاربرد دارد. كرم هايي كه به شكل امولسيون روغن در آب هستند به راحتي با آب شسته مي شوند.

خمير: حجم زياد ماده جامد در خميرها، سبب سختي بيشتر آنها نسبت به پمادها مي شود. خميردندان ها در اين دسته قرار مي گيرند.

ژل: وقتي پايه چرب قابل استفاده نباشد به كار مي رود. مثلاً‌ در شرايطي كه دارو رساني به پوست مورد نظر پزشك باشد پايه چرب مانع از جذب مناسب دارو مي گردد و لذا از ژل كه پايه محلول در آب دارد استفاده مي شود.

كف: بيشتر جهت دارو رساني مواد ضدعفوني كننده و يا دارو رساني به پوست سر به كار مي رود.

لوسيون: به شکل دارویی مایعی گفته می شود که در آن مواد پودر شده نرم ونامحلول در یک حامل مایع پراکنده شده اند. لوسیون های موضعی پس از مالیده شدن بر روی موضع به سرعت خشک شده و لایه نازکی از ماده موثر دارویی خود را روی پوست باقی می­گذارند.

با استفاده از لوسیون ها می توان تمام نواحی مورد نظر پوست را بطور یکنواخت با لایه نازکی از انواع لوسیون پوشاند. از آنجائیکه لوسیون های تمایل به رسوب دارند حتماً باید آنها را پیش ازمصرف به خوبی تکان داده تا ذرات جامد آنها به حالت معلق در آمده و یک مخلوط دارای پراکندگی یکنواخت بوجود آورند. جهت استعمال موضعی لوسیون ها عموماً توصیه می شود که به جای مالیدن آنها بر روی پوست آنها را به نرمی و به کمک یک قطعه پنبه بهداشتی به نواحی مورد نظر پوست تماس داد .

لينيمان: بالم نيز ناميده مي شود. به لحاظ قوام شبيه لوسيون مي باشد. تفاوت آن با لوسيون اين است كه كاربرد آن مي بايست همراه با مالش موضع باشد. معمولاً‌ براي كاهش درد و يا گرفتگي عضلات به كار مي رود. در آنها محلول هايي نظير استون يا الكل به كار مي رود كه تبخير مي شود و ماده دارويي نظير متيل ساليسيلات در موضع باقي مي ماند.

پچ (Patch): پچ ها اشكال دارويي هستند كه به صورت چسب مدت زمان مشخصي روي پوست چسبانيده شده و اثرات سيستميك (عمومي) ايجاد مي نمايند در صورتي كه به دليل رطوبت زياد و يا هر دليل ديگري پيش از موعد مقرر پچ از پوست جدا شده و قابليت چسبيدن به بدن را از دست بدهد ديگر قابل استفاده نخواهد بود.

روش استفاده از پچ پوستي:

- محل چسباندن پچ درون بروشور دارو ذكر شده است. در اين مورد مي توانيد با دكتر داروساز نيز مشورت نماييد.

2- هرگز پچ را روي پوست خراشيده يا آسيب ديده بكار نبريد.

3- هرگز پچ را روي چين هاي پوست يا محل هايي كه لباس تنگ مي پوشيد استفاده نكنيد. در صورتي كه در دراز مدت از چنين فراورده هاي دارويي استفاده مي كنيد محل چسباندن آن را تغيير دهيد.

4- هنگام چسباندن پچ بايد دست هايتان تميز و خشك باشد.

5- محل چسباندن پچ را تميز و خشك نماييد.

6- پچ را از بسته بندي خارج كنيد. دقت نماييد دست شما با سمتي كه دارو دارد تماس پيدا نكند.

7- پچ را روي پوست قرار داده و محكم فشار دهيد، لبه هاي آن را مالش دهيد تا كامل بچسبد.

8- بر ا ساس دستورالعمل ذكر شده در بروشور پچ را پس از مصرف از پوست بكنيد.