شیمی درمانی
تعریف
استفاده از داروهاي شيميايي ضد سرطان يكي از روشهاي درمان سرطان پستان است. این داروها بر روي تقسيم سلولي تأثير و رشد تومور (توده) سرطانی را مختل مي كنند. در اين روش دارو به روش خوراکی یا تزریقی وارد گردش خون می شود. در صورتي كه سلولهاي سرطاني از ناحيه اوليه به مناطق ديگر بدن منتشر شده باشند، باعث از بين رفتن آن ها در تمام نقاط مي شود. بنابراين وقتي كه احتمال مي رود سلولهاي سرطاني در ساير نقاط بدن پخش شده باشند، بهتر است شيمي درماني شروع شود. به اين ترتيب شيمي درماني احتمال گسترش سرطان به ساير نقاط بدن و بازگشت تومور در محل عمل و در ساير مناطق را كم مي كند. همچنين گاهي براي كوچك كردن اندازه تومورهاي بزرگ قبل از عمل جراحي از این روش استفاده مي شود.
دارو به صورت قرص یا از طریق تزریق درون وریدی در بیمارستان یا مراکز سرپایی داده می شود ولی ممکن است توسط جراح لوله های مخصوصی در داخل سیاهرگ های گردن يا قفسه سينه جاگذاري شود تا از مشكلات تزريق در وريدهاي دست يا پا پرهيز گردد. با جاگذاري اين لوله ها يكي از مشكلات مهم انجام شيمي درماني كه پيدا كردن رگ هاي محيطي مناسب براي تزريق مي باشد، مرتفع مي شود.
داروهاي شيمي درماني به صورت دوره اي در فواصل 4-3 هفته يك بار تزريق مي شوند. اين فاصله زماني به سلول هاي طبيعي بدن فرصت ميدهد تا صدمات وارده را جبران كنند. در مجموع كل دوره هاي شيمي درماني معمولاً بین 4 تا 8 ماه طول خواهد كشيد. دقت داشته باشید که تزریق داروهای شیمی درمانی یک کار تخصصی است که باید در مراکز معتبر و توسط پرستاران ورزیده و آموزش دیده انجام شود، زیرا هر گونه اشتباه و اشکالی می تواند باعث ایجاد صدماتی برای بیمار شود.
انواع
داروهايي كه در درمان سرطان استفاده مي شوند، چند گروه هستند:
- برخي از آنها رشد سلولهاي سرطاني را متوقف مي كنند.
- برخي دیگر مانع از تكثير سلول هاي سرطاني مي شوند.
- دستهاي ديگر از داروها به پروتئين هاي سطح سلولهاي سرطاني متصل شده و به عبارت ديگر اين سلولها را علامت دار ميكنند تا سيستم ايمني بدن بتواند آنها را شناسايي و تخريب كند.
نوع داروهاي شيمي درماني توسط پزشك، بیمار یا متخصص انكولوژي (سرطان شناس) تعيين مي شود و بر اساس خصوصيات غده سرطاني، ميزان پيشرفت بيماري ، مرحلة بيماري و وضعيت سلامتي بيمار مي تواند متفاوت باشد. نکته قابل توجه این است که بیمار هرگز نبايد درمان خود را با ساير بيماران مقايسه كند زيرا سير بيماري و در نتيجه درمان آن، در هر بيمار با ديگري متفاوت است. به عنوان مثال يك بيمار جوان و سالم مي تواند داروهاي قوي تري را تحمل كند. طبيعي است كه هر قدر داروي انتخاب شده قوي تر باشد، عوارض جانبي آن نيز بيشتر است. در مقابل فرد مسني كه بيماري هاي زمينه اي متعدد دارد، ممكن است نتواند اين داروها را به راحتي تحمل كند.
پزشكان اغلب از تركيبي از چند دارو استفاده مي كنند زيرا تجربه نشان داده است كه تركيب داروها نتايج بهتري را ايجاد ميكند. همچنين با استفاده از چند دارو احتمال ايجاد مقاومت در سلولهاي سرطاني نسبت به هر يك از داروها كمتر مي شود. جهت کم کردن عوارض شیمی درمانی برخي داروهاي كمكي وجود دارند كه به عنوان مكمل شيمي درماني استفاده مي شوند. اگر چه اين داروها جزو داروهاي شيمي درماني نيستند و اثري بر سلولهاي سرطاني ندارند، اما بخشي از درمان به حساب می آیند.