پولیپ روده بزرگ
شرح بیماری
روده بزرگ یا كولون یك لوله ضخیم‌تر اما كوتاه‌تر از روده كوچك است كه تقریباً یك متر و نیم طول دارد. روده بزرگ شامل کولون، راست‌روده و مقعد است. آبی که برای هضم غذاها مورد استفاده قرارگرفته بود در روده بزرگ باز جذب می‌شود و باعث می‌گردد که مدفوع بدون آب و خشک ایجاد شود. پولیپ روده بزرگ، توده‌ای در روده بزرگ یا راست روده است که منشا آن پوشش داخلی روده بزرگ است. این توده‌ها غالباً غیر سرطانی هستند ولی اگر درمان نشوند، ممکن است به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند.
انواع پولیپ روده بزرگ
- پولیپ های هیپرپلاستیک
شایع‌ترین پولیپ ها هستند. معمولاً 5 میلی‌متر قطر دارند و سلامتی را تهدید نمی‌کنند ولی اگر قطر آن‌ها به بیش از یک سانتی‌متر برسد، باید ازلحاظ سرطانی بودن بررسی‌شده و خارج شوند.
- پولیپ های آدنومایی
به سه گروه تقسیم می‌شوند: لوله‌ای.پرزی. لوله ای-پرزی. پولیپ های آدنومایی دارای استعداد سرطانی شدن هستند. برای جلوگیری از سرطانی شدن باید پولیپ ها برداشته شوند.
- پولیپ های التهابی
بسیار کمیاب هستند و در اثر التهاب یا آسیب روده بزرگ به وجود آمده و معمولا برای سلامتی خطر ندارند.
- پولیپ های نوجوانی
اختلالات ارثی هستند که بسیار نادر بوده ومی توان آن‌ها را از طریق کولونوسکوپی به‌راحتی درمان کرد.
- پولیپ های ارثی
يکي از اختلالات ایجادکننده پوليپ روده بزرگ که شدیداً ارثي است، پوليپ آدنومايي فاميلي نام دارد؛ اين بيماري معمولاً در دوران نوجواني رخ می‌دهد و ویژگی آن، وجود پولیپ های بسیار زیاد به تعداد حداقل 100 و اغلب 1000 يا بيشتر، در سرتاسر روده بزرگ است. اين پوليپ‌ها گاها علامتي ايجاد نمی کنند يا شايد باعث خونریزی از مقعد می شوند. اين پوليپ ها گاهي در روده کوچک نيز به وجود می‌آیند. پوليپ آدنومايي فاميلي حتماً به سرطان تبديل می‌شود که حدود يک درصد از کل علل سرطان روده بزرگ و راست روده است. غالباً به محض تشخيص بيماري، توصيه مي شودکه تمام راست روده برداشته شود. بايد بستگان نزدیک فرد مبتلا، در سنين 10 تا 12 سالگي، ازنظر ابتلا به اين بيماري بررسي شوند تا در صورت وجود این بيماري، تحت درمان قرار گیرند.
افراد در معرض خطر
موارد زیر ممکن است احتمال خطر ابتلا به پولیپ روده بزرگ را افزایش دهد:
- سن بالاتر از ۵۰ سال
- سابقه ابتلا به پولیپ
- سابقه فامیلی
- استعمال سیگار و دخانیات
- مصرف الکل
- بی‌تحرکی
- اضافه وزن و چاقی
عوامل خطر، علل و عوامل شایع
از علل شایع این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- در حال حاضر علت بروز بیماری، ناشناخته است.
- سابقه فامیلی و زمینه ارثی
علایم و نشانه ها
شایع ترین علایم در شروع بیماری عبارتند از:
- معمولاً بدون علامت است
- خونریزی از مقعد
- یبوست یا اسهالی که بیش از یک هفته طول بکشد.
- خون در مدفوع
- خون می‌تواند رنگ مدفوع را سیاه نماید یا به‌صورت رگه‌های قرمزرنگ بر سطح مدفوع نمایان شود.
- ترشحات مخاطی از مقعد
- درد یا گرفتگی شکم
تشخیص و درمان
تشخیص
پس از اخذ شرح حال کامل و انجام معاینات، ممکن است با نظر پزشک اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:
- معاینه انگشتی مقعد
پزشک پس از پوشیدن دستکش قسمت راست‌روده که انتهای روده بزرگ است را بررسی می‌کند تا ببیند آیا طبیعی به نظر می‌رسد یا خیر. این آزمایش فقط پولیپ هایی را که در راست‌روده وجود دارند شناسایی می‌نماید.
- تنقیه باریوم
پزشک مایعی را به نام باریوم پیش از گرفتن عکس با اشعه ایکس در راست روده قرار می‌دهد. باریوم باعث می‌شود روده در تصویر سفید به نظر برسد. پولیپها تیره هستند بنابراین به‌آسانی دیده می‌شوند.
- سیگموئیدوسکوپی
با این آزمایش، پزشک می‌تواند داخل روده بیمار را ببیند. پزشک لوله نازک و انعطاف‌پذیری را درون راست‌روده بیمار قرار می‌دهد. یک چراغ و دوربین ویدئویی کوچکی در داخل این لوله تعبیه شده است. پزشک سیگوئیدوسکوپ را برای مشاهده یک سوم انتهایی روده بزرگ به کار می‌برد.
- کولونوسکوپی
این آزمایش مانند سیگموئیدوسکوپی است، اما پزشک تمام روده بزرگ را بازبینی می‌کند. این کار معمولاً نیاز به مسکن دارد.
- سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار
درمان
با نظر پزشک ممکن است اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:
- پولیپ های کوچک نیاز به درمان خاص و دارو ندارند اما حین انجام سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی پولیپ های کوچک را خارج می‌کنند.
- جراحی (طی عمل جراحی قسمتی از روده بزرگ را که دچار پولیپ شده، به همراه غدد لنفاوی و بافت‌های اطراف خارج کرده و برای رد سرطان مورد بررسی و آزمایش قرار می‌دهند).
- سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار
عوارض احتمالی
- از عوارض احتمالی این بیماری میتوان به سرطان روده بزرگ اشاره نمود.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت ایجاد علایم زیر حتما به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید:
- در صورت مشاهده علایم و نشانه های ذکر شده که می تواند نشان دهنده بیماری باشد.
- سایر علایم و مواردی که پزشک یا تیم پزشکی برای مراجعه مجدد توصیه نموده است.
- تماس با اورژانس 115 در موارد اورژانسی
پیشگیری
جهت پیشگیری از این بیماری میتوان اقدامات زیر را انجام داد:
- هنوز هیچ راه مطمئنی برای پیشگیری از پولیپ مشخص نشده است
- مصرف میوه و سبزیجات بیشتر و غذاهای چرب کمتر
- عدم استعمال سیگار
- پرهیز از مصرف الکل
- ورزش منظم
- کاهش وزن
- مصرف بیشتر کلسیم و فولات (برخی از غذاهایی که کلسیم فراوانی دارند مانند شیر، پنیر و کلم و برخی غذاهایی که فولات زیادی دارند مانند نخود فرنگی، لوبیا و اسفناج).