نارسایی مزمن کلیه
شرح بیماری
نارسایی مزمن کلیه و یا بیماری مزمن کلیوی، به کاهش تدریجی عملکرد کلیه گفته می شود. کلیه ها مایعات مازاد و زائد را ازخون فیلتر و جدا کرده و از طریق ادرار دفع می کنند. زمانی که نارسایی مزمن کلیه به مرحله پیشرفته می رسد، سطح خطرناک مایعات، الکترولیت ها و مواد زائد در بدن تجمع پیدا می کنند.
عوامل خطر، علل و عوامل شایع
عواملی که خطر ابتلا به نارسایی مزمن کلیوی را افزایش می دهند؛ عبارتند از :
- دیابت
- پرفشاری خون
- بیماری قلبی
- استعمال دخانیات
- چاقی
- کلسترول بالا
- نژاد آفریقایی- آمریکایی، بومی آمریکایی
- سابقه خانوادگی
- سن بالای 65 سال
بیماری های سیستم ادراری که معمولاً منجر به نارسایی مزمن کلیوی می شوند عبارتند از:
- گلومرولونفریت، التهاب واحدهای تصفیه و فیلترکننده خون در کلیه
- بیماری پلی کیستیک کلیه
- انسداد طولانی مدت در راه های دستگاه تناسلی مانند پروستات بزرگ شده، سنگ کلیه، و برخی سرطان ها
- ریفلاکس ادراری یا شرایطی که منجر به برگشت ادرار به کلیه ها می شودو
- عفونت عودکننده کلیه (پیلونفریت)
علایم و نشانه ها
شایع ترین علایم در شروع بیماری عبارتند از:
- تهوع
- استفراغ
- از دست رفتن اشتها
- خستگی و ضعف
- اختلال خواب
- تغییرات در تولید ادرار
- کاهش هوشیاری
- کرامپ و گرفتگی عضلانی
- سکسکه
- تورم پا و مچ پا
- خارش مداوم
- درد قفسه سینه چنانچه مایع در اطراف دیواره قلب تجمع یافته باشد.
- تنگی نفس چنانچه مایع در شش ها تجمع یافته باشد.
- پرفشاری خون که کنترل آن سخت و مشکل باشد
تشخیص و درمان
تشخیص
پس از اخذ شرح حال کامل و انجام معاینات، ممکن است با نظر پزشک اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:
- آزمایش خون
- آزمایش ادرار
- سونوگرافی
- خارج کردن نمونه ای از بافت کلیه جهت آزمایش یا بیوپسی
- سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار
توجه: ممکن است نارسایی مزمن کلیه تا زمانی که عملکرد کلیه به طور معنا داری آسیب ندیده باشد تشخیص داده نشود.به منظور تعیین احتمالی ابتلای بیمار به نارسایی کلیوی، اقدامات زیر انجام می گیرد.
درمان
با نظر پزشک ممکن است اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:
- درمان پر فشاری خون با داروهای پایین آورنده فشار خون
- داروهای کاهنده سطوح کلسترول
- دارو درمانی آنمی یا کم خونی
- دارو درمانی برای اِدم یا ورم بیمار
- داروهای محافظت کننده از استخوان ها مانند کلسیم و ویتامین D
- رژیم غذایی کم پروتئین برای به حداقل رساندن مواد زائد در خون
- دیالیز و پیوند کلیه زمانی که نارسایی مزمن کلیه پیشرفته شده باشد.
- سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار
توجه: درمان شامل اقدامات کمک کننده در کنترل علائم و نشانه های نارسایی مزمن کلیه، کاهش عوارض و کند ساختن فرایند بیماری می باشد.
عوارض احتمالی
ازعوارض احتمالی این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- احتباس مایعات می تواند منتهی به تورم در بازوها و پاها، فشار خون بالا، یا احتباس آب در ریه ها شود.
- افزایش ناگهانی سطوح پتاسیم در خون (هیپرکالمی) که می تواند منتهی به آسیب توانایی عملکرد قلب شده و در چنین شرایطی زندگی فرد را تهدید می کند.
- بیماری قلبی و عروقی
- ضعف استخوانی و خطر افزایش شکستگی های استخوانی
- کم خونی (آنمی)
- آسیب به سیستم اعصاب مرکزی که می تواند منجر به اشکال در تمرکز، تغییرات شخصیتی یا تشنج شود.
- کاهش میل جنسی یا ناتوانی جنسی.
- کاهش پاسخ ایمنی بدن که فرد را مستعد عفونت می سازد.
- التهاب پرده کیسه مانندی که قلب را می پوشاند(پریکاردیت)
- عوارض بارداری که حامل خطراتی برای مادر و جنین در حال رشد می باشد.
- آسیب جبران ناپذیر به کلیه ها
زمان مراجعه به پزشک
در صورت ایجاد علایم زیر حتما به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید:
- در صورت مشاهده علایم و نشانه های ذکر شده که می تواند نشان دهنده بیماری باشد.
- سایر علایم و مواردی که پزشک یا تیم پزشکی برای مراجعه مجدد توصیه نموده است.
- تماس با اورژانس 115 در موارد اورژانسی
پیشگیری
جهت پیشگیری از این بیماری میتوان اقدامات زیر را انجام داد:
- عدم مصرف الکل
- عدم مصرف داروهای بدون نیاز به نسخه
- جلوگیری از افزایش وزن
- عدم استعمال سیگار و دخانیات