صفحه اصلی

نارسایى قلبى وضعیتى است که در آن قلب توانایى پمپاژ خون به مقدار کافى براى بافت‌هاى مختلف بدن را ندارد. به عبارت ساده تر نارسایی قلب به معنی کاهش شدید عملکرد قلب است یعنی قدرت انقباض یا انبساط قلب کم شده و نمی تواند خون را به مقدار کافی پمپاژ‍ کند. قلبی که مثل یک تلمبه در سینه ما می‌تپد، دو بخش دارد: قلب راست و قلب چپ. شایع‌ترین نارسایی قلب، مختص قلب چپ است. حتی نارسایی‌های قلب راست هم، از قلب چپ منشا می‌گیرند.

افراد در معرض خطر

موارد زیر ممکن است احتمال خطر ابتلا به نارسایی مزمن قلب(CHF) را افزایش دهد:

توجه: شناسایى مسایل زمینه‌ساز و عوامل کمک‌کننده به ایجاد  بیمارى نارسایى قلبى حاد، اهمیت زیادی دارد. بیمارى‌هاى زمینه‌اى شامل وضعیت‌هایى مى‌شود که عملکرد بطن را تضعیف مى‌نماید.

• بیمارى  انسداد عروق کرونر
• پرفشاری خون (هیپرتانسیون)
• انواع کاردیومیوپاتى ها
• بیمارى‌هاى دریچه‌ای مانند نارسایی یا تنگى میترال یا آئورت
• نامنظمی های مزمن ضربان قلب مانند فیبریلاسیون دهلیزی
• بیمارى‌هاى مادرزادى قلبی
• گاهی بیمارى‌هاى پریکارد
• گاهی نیز قلب در زمینه بیماری سایر ارگانها درگیر و نارسا می شود مانند نارسایی قلب به دنبال نارسایی کلیه، دیابت، بیماری مزمن ریوی و …
• ایسکمیک

شایع ترین علت نارسایی قلبی می‌باشد یعنی بر اثر آترواسکلروز شریان های کرونری یا سکته قلبی، برخی از سلول های عضله قلبی می میرند یا قدرت انقباض خود را از دست می دهند، لذا توان انقباض قلب کم می‌شود.

از علل شایع در ایجاد این بیماری می‏توان به موارد زیر اشاره نمود:

• عدم رعایت رژیم غذایی

مانند افزایش دریافت نمک یا سدیم و مصرف زیاد مایعات

• عدم همکارى بیمار در مصرف داروهای مربوطه
• مصرف داروهای ممنوع مانند برخی از مسکن ها و …
• ایجاد یا تشدید ایسکمی قلب یا سکته قلبی حاد که ممکن است حتی  بى‌سر و صدا باشد
• تشدید پرفشاری خون
• نامنظمی ضربان های قلبی حاد از جمله فیبریلاسیون دهلیزی با پاسخ بطنی بالا

ضربان های تند نامنظم قلبی در زمینه نارسایی قلبی و یا ضربان های کند نامنظم ناشی از مسمومیت دارویی

• هر نوع عفونت همراه یا بدون تب
• لخته خون (آمبولى) سیار ریوی
• کم خونی (آنمی)
• بارداری
• میوکاردیت حاد یا آندوکاردیت عفونى

شایع ترین علایم در شروع بیماری عبارتند از:

در مراحل اولیه این بیماری ممکن است بی علامت باشد و به تدریج  با پیشرفت بیماری، علایم  نارسایی قلب ظاهر می‌شود.

• احساس تنگی‌نفس در زمان فعالیت و در موارد شدیدتر بیماری در زمان استراحت و تنگى نفس حمله‌اى شبانه
• سرفه خشک مکرر گاهی همراه با خلط خونی یا  کف دار
• تورم (ادم) ناحیه ساق و مچ پا
• کبد بزرگ و تورم  شکم
• احساس خستگی زودرس، ضعف عمومی و کاهش انرژی

توجه: اگر نارسایی شدید باشد، حتی بیمار قادر به راه رفتن و انجام کارهای ساده روزمره نیست.

• سرگیجه، بی حالی و بی‌خوابی
• تپش قلب و ضربان نامنظم قلب
• کاهش  اشتها
• کاهش  میل جنسی

تشخیص

پس از اخذ شرح حال کامل و انجام معاینات، ممکن است با نظر پزشک اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:

• معاینه توسط متخصص قلب و عروق و شنیدن صدای اضافی قلب با گوشی پزشکی
• اکوکاردیوگرافی قلبی

در واقع سونوگرافی قلب است كه در آن شدت انقباض قلب و وضعیت دریچه‌ها به خوبی نشان داده می‌شود.

• سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار

درمان

با نظر پزشک ممکن است اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:

توجه: هدف از درمان برطرف کردن علایم، از بین بردن عوامل تشدید کننده و کنترل بیمارى قلبى زمینه‌اى است. باید توجه داشت، درمان دارویی در بیماران دچار نارسایی بى‌علامت بطن چپ، لازم است و بی علامت بودن، دلیل عدم مصرف دارو نیست. عدم مصرف دارو در این بیماران موجب تسریع پیشرفت بیماری و تشدید نارسایی خواهد بود.

• درمان دارویی

خوشبختانه داروهای مفیدی برای درمان نارسایی قلبی موجود است که پزشک با صلاحدید خود و علایم و شدت بیماری آن را تجویز می نماید.

• تعبیه پیس میکر سه حفره ای (معروف به باتری قلب) که در برخی بیماران با عدم پاسخ به درمان در زمان اختلال هدایتی بطنی مفید است.
• روش های جدید درمانی برای بیمارانی که نسبت به درمان شدیداً مقاوم بوده و طول عمرشان کمتر از ۶ ماه تخمین زده مى‌شود، ممکن است نامزد استفاده از قلب مصنوعی، پیوند قلب و پیوند سلولهای بنیادی که از جدیدترین روشهای درمانی است، باشند.
• سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار

از عوارض احتمالی پس از بروز این بیماری، می‏توان به موارد زیر اشاره نمود:

• جمع شدن مايع در ريه ها و در نتیجه تنگی نفس مداوم
• نامنظمي ضربان قلب
• ناتوانی در انجام امور روزانه

در صورت ایجاد علایم زیر حتما به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید:

• در صورت مشاهده علایم و نشانه های ذکر شده که می تواند نشان دهنده بیماری باشد.
• در صورت مشاهده علایم زیر پس از تشخیص بیماری:
  • بروز علایم نارسایی احتقانی قلب در فرد يا يكي از اعضاي خانواده
  • بروز علايم عفونت از جمله تب، دردهاي عضلاني، سردرد و سرگيجه
  • وخیم تر شدن علايم نارسایی قلبی، به خصوص تند يا نامنظم شدن ضربان قلب يا بروز خس خس سينه در شب
  • سرفه همراه با زياد شدن خلط يا خوني شدن آن
  • افزايش وزن حدود 5/1 الی 2 كيلوگرم در عرض 1 الی 2 روز
• سایر علایم و مواردی که پزشک یا تیم پزشکی برای مراجعه مجدد توصیه نموده است.
• تماس با اورژانس 115 در موارد اورژانسی

برای پیشگیری از این بیماری می‏توان اقدامات زیر را انجام داد:

• مراجعه به پزشک
• دقت در اجرای برنامه درمانی مربوط اگر فرد به نارسایی قلب مبتلا است.
• محدود کردن مصرف نمک

غذا را بدون نمک طبخ و نمک سر سفره حذف شود. غذاهاى پرنمک، مانند چیپس سیب‌زمینی، سوپ یا غذاهای کنسرو شده، گوشت یا ماهی  نمک سود از رژیم غذایی حذف گردد.

• عدم استعمال دخانیات و مصرف الکل
• پرهیز از مصرف مایعات زیاد به ویژه پشت سرهم
• اجتناب از مصرف داروهای متفرقه به ویژه مسکن ها (عموماً ترکیبات استامینوفن با اجازه پزشک معالج بلامانع است)
• تزریق هر ساله واکسن آنفولانزا و پنومونی به علت عوارض شدید عفونت ها
• فعالیت بدنی مداوم و منظم متناسب با شدت بیماری

توجه: از فعالیت های شدید و خسته کننده پرهیز شود. دوره‌هایی از استراحت در بین فعالیت های روزمره کمک کننده است.