كم‌خونی ناشی از كمبود اسیدفولیك
شرح بیماری
كم‌خونی ناشی از كمبود اسیدفولیك اغلب همراه با كم‌خونی فقر آهن ایجاد می شود. اسید فولیک یکی از انواع ویتامین های گروه B است و برای رشد سلول ها و سوخت و ساز بدن لازم می باشد.
عوامل خطر، علل و عوامل شایع
از علل و عوامل شایع میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- پختن بیش از اندازه غذا
- بارداری (بدن یك خانم باردار 8 برابر بیشتر از حد معمول به اسیدفولیك نیاز دارد).
- سن بیش از 60 سال، به خصوص در كسانی كه تغذیه نامناسب و ناكافی دارند.
- بیماری‌ها مانند بیماری سلیاك، پسوریازیس، آكنه، اگزما یا درماتیت یا التهاب پوست
- رژیم‌های غذایی غیرطبیعی و نامناسب، به خصوص آنهایی كه باعث كمبود ویتامین ث می‌شوند.
- الكلیسم
- كمبود ویتامین ب12 یا ویتامین ث
- برداشتن معده با جراحی
- سیگاركشیدن، همراه با كاهش جذب ویتامین ث
توجه: ویتامین ث برای جذب اسیدفولیك ضروری است.
- استفاده از بعضی داروها مانند قرص‌های ضدبارداری، داروهای ضدتشنج، متوتروكسات، تریامترن، یا سولفاسالازین
علایم و نشانه ها
شایع ترین علایم در شروع بیماری عبارتند از:
- خستگی و ضعف
- زبان سرخ و دردناك
- رنگ پریدگی
- حالت تنگی نفس
- تهوع، استفراغ و اسهال
تشخیص و درمان
تشخیص
پس از اخذ شرح حال کامل و انجام معاینات، ممکن است با نظر پزشک اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:
- آزمایشات تشخیصی شامل آزمایش خون، آزمایش شیلینگ برای بررسی ویتامین ب12 و تجویز ویتامین‌ب12 به صورت امتحانی برای بررسی اینكه آیا علایم بهبود می‌یابند یا خیر.
- سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار
درمان
با نظر پزشک ممکن است اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:
- تجویز مكمل اسیدفولیك و مكمل‌های آهن به صورت خوراكی
- مصرف غذاهایی‌حاوی مقادیر زیادی اسیدفولیك
توجه: كبد قادر است اسیدفولیك را برای مدت زمان محدودی ذخیره كند.
- غذاهای حاوی مقادیر زیاد اسیدفولیك مانند:
- سبزجات از جمله اسفناج، بروکلی و کاهو، كلم پیچ پخته شده، قارچ، لوبیا، نخود فرنگی و عدس بادام كوهی، جو دوسر، لوبیا چیتی و جوانه گندم
- میوه هایی همچون لیمو، موز، طالبی، هندوانه، پرتقال، کیوی و انبه
- جگر گوساله و قلوه(جگر نباید در زنان باردار استفاده شود)
- زرده تخم مرغ، شیر، دانه های آفتابگردان و حبوبات
- حذف عوامل كمك‌كننده به بروز كمبود اسیدفولیك
- سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار
عوارض احتمالی
عوارض احتمالی که به دنبال کمخونی ناشی از کمبود اسید فولیک در فرد ایجاد می‌شود، شامل موارد زیر است:
- نازایی
- افزایش استعداد ابتلا به عفونت
- نارسایی احتقانی قلب در موارد كمبود شدید اسید فولیک
زمان مراجعه به پزشک
در صورت ایجاد علایم زیر حتما به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید:
- در صورت مشاهده علایم و نشانه های ذکر شده که می تواند نشان دهنده بیماری باشد.
- در صورت مشاهده علایم زیر پس از تشخیص بیماری:
- عدم رفع علایم بیماری در عرض 2 هفته علی‌رغم درمان مناسب
- بروز علایم عفونت در حین درمان مانند تب، لرز، درد عضلانی
- سایر علایم و مواردی که پزشک یا تیم پزشکی برای مراجعه مجدد توصیه نموده است.
- تماس با اورژانس 115 در موارد اورژانسی
پیشگیری
جهت پیشگیری از این بیماری میتوان اقدامات زیر را انجام داد:
- عدم مصرف الکل
- مراجعه منظم به پزشک در طی بارداری
- مصرف مکمل ویتامینی با صلاحدید پزشک
- استفاده از رژیم غذایی مناسب
- پرهیز از رژیم‌های غیرطبیعی
- جلوگیری از پخت بیش از اندازه غذا
- عدم استعمال سیگار و دخانیات
- عدم استفاده از قرص های ضد بارداری