فئوكروموسيتوما
شرح بیماری
فئوكروموسيتوم توموري است كه معمولاً در مركز غدد فوق‌كليوي و بالاي دو كليه ايجاد مي‌شود. هورمون‌هاي اپي‌نفرين و نوراپي‌نفرين تولیدشده توسط مركز غدد فوق‌كليوي در دستگاه عصبي مركزي جهت كنترل ضربان قلب، فشارخون و ساير عملكردهاي حياتي بدن به كار مي‌روند. وقتي تومور فئوكروسيتوم در اين ناحيه ايجاد شود با وجود خوش‌خيم بودن، بیش‌ازاندازه معمول هورمون ترشح مي‌كند و اين افزايش هورمون‌ها باعث ايجاد علايم مي‌شود. اين تومور اغلب و در 95 درصد موارد خوش‌خيم بوده و به ساير اعضاء بدن گسترش نمي‌يابد. اين بيماري در بزرگسالان معمولاً در سنين 50-30 سال ایجاد و هر دو جنس را مبتلا می‌سازد.
عوامل خطر، علل و عوامل شایع
از علل شایع این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- بارداري
- سابقه خانوادگي
علایم و نشانه ها
شایع ترین علایم در شروع بیماری عبارتند از:
- تندي ضربان قلب پس از ورزش، هيجانات يا مواجهه با سرما
- لرزش و عصبي بودن
- احساس مرگ
- احساس گرسنگي
- تعريق و رنگ‌پریدگی، گرگرفتگى
- ضعف و خستگي
- حملات فشارخون بسيار بالا همراه با سردرد
- كاهش وزن بدون توجيه
- تهوع و استفراغ
- افزایش قند خون
برخي از علايم فوق ممكن است چند بار در روز ایجاد و يا گاهگاه و با فاصله تا دو ماه بروز كند.
تشخیص و درمان
تشخیص
پس از اخذ شرح حال کامل و انجام معاینات، ممکن است با نظر پزشک اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:
- آزمایش ادرار ۲۴ ساعته
- آزمایش خون جهت اندازه‌گيري سطح محصولات تولیدکننده هورمون در مركز غدد فوق كليه
- ام‌آرآي
- اسكن هسته‌اي
- سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار
درمان
با نظر پزشک ممکن است اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:
- جراحي جهت برداشت تومور (پس از چند روز بررسي و درمان با داروهاي مهاركننده هورمون‌ها در جراحي، تومور از طريق يك برش جراحي بر روی شكم، خارج مي‌گردد)
- دارو درمانی
- تجویز داروهايی قبل از جراحي به منظور مهار اثر هورمون‌ها در طي جراحي
- تجويز داروهايي براي درمان فشارخون بالا
- رژیم پر نمک (رژیم پرنمک قبل از جراحي، براي افزايش حجم خون )
- سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار
توجه : درصورتی‌که فئوکروموسيتوم در حاملگی تشخيص داده نشود، جنين و مادر را از بین می‌برد. پرفشارى خون در حاملگى معمولاً به پره‌اکلامپسی، اکلامپسى نسبت داده مى‌شود. اگر تومور زود تشخيص داده شود، بهترين زمان برداشتن آن در سه‌ماهه دوم بارداری است. در غير این صورت، جراحى سزارين و به دنبال آن، برداشتن تومور مى‌تواند زمانی که جنين به ترم برسد، انجام شود.
عوارض احتمالی
از عوارض احتمالی پس از بروز این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- سكته مغزي ناشي از فشارخون بسيار بالا در طي يك حمله
- آسيب كليوي
- آسیب مغزي
- نارسایى احتقانى قلب
- کارديوميوپاتى
- مرگ در اثر فئوكروموسيتوم تشخيص داده نشده
زمان مراجعه به پزشک
در صورت ایجاد علایم زیر حتما به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید:
- در صورت مشاهده علایم و نشانه های ذکر شده که می تواند نشان دهنده بیماری باشد.
- در صورت مشاهده علایم زیر پس از تشخیص بیماری:
- بروز علايم فئوكروموسيتوم
- بروز علايم جديد و غیرقابل‌توجیه
- بروز عوارض داروهاي تجويزي
- سایر علایم و مواردی که پزشک یا تیم پزشکی برای مراجعه مجدد توصیه نموده است.
- تماس با اورژانس 115 در موارد اورژانسی