سنگ های ادراری
شرح بیماری
سنگ ها از كليه تا مثانه ممكن است در هر جـايي تشكيل شود. انـدازه سنگ ها از رسوبات ريز دانه اي كه اصطلاحاً شن ادراري ناميده مي شود تـا سنگ هاي بزرگ مثـانه كـه ممكن است اندازه پرتقال باشند، متفاوت است. در حدود نيمي از بيماران با يك سنگ كليه، ممكن است در طي 5 سال بعد دچار حملات ديگري از سنگ كليه شوند.
عوامل خطر، علل و عوامل شایع
از علل شایع در ایجاد سنگهای ادراری میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- افزایش غلظت برخی از مواد در ادرار مانند اگزالات كلسيم، فسفات كلسيم، اسيد اوريك
- كمبود موادي مانند سيترات
- كمبود مايعات در بدن بيمار
- عفونت ادراري
- کاهش حجم ادراري
- دوره هاي بي حركتي
- اختلالات ژنتيكي
- تحقیقات نشان می دهد كه نوشابههای گازدار (انواع كولا) یكی از مهم ترین موادی است كه موجب تولید سنگ كلیه میشود.
علایم و نشانه ها
شایع ترین علایم در شروع بیماری عبارتند از:
تظاهرات باليني بستگي به وجود انسداد، عفونت و ادم دارد.
- درد عميق و شديد در منطقه دنده اي – مهره اي
دردي كه از كليه منشا مي گيرد، در زنان به قسمت جلو و پايين مثانه و در مردان به بيضه ها انتشار مي يابد.
- خون در ادرار
- چرك در ادرار
- اسهال و ناراحتي هاي شكمي
- تكرر و سوزش ادرار
غالبا بيمار تمايل به ادرار دارد اما مقدار خيلي كمي ادرار دفع مي كند. معمولا به علت ساييدگي ناشي از وجود سنگ، در ادرار، خون وجود دارد.
تشخیص و درمان
تشخیص
پس از اخذ شرح حال کامل و انجام معاینات، ممکن است با نظر پزشک اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:
- راديوگرافي ساده از كليه، مثانه، حالب
- تست ادرار 24 ساعته
- آزمايش خون و ادرار
- عادات غذايي
- تاريخچه دارويي
- تاريخچه خانوادگي در مورد سنگ هاي ادراري
- سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار
درمان
با نظر پزشک ممکن است اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:
- سنگ با قطر كمتر از 7 ميليمتر خود به خـود دفع مي شود. سنـگ هاي بزرگتر را با استفاده از سنگ شكن يا جراحي خارج مي كنند.
- تجویز مسکن
هـدف فوري در درمان تسـكين درد است كه از مسكن هاي مخدر استفاده مي شود.
- حمـام داغ يـا استفاده از گرماي مرطوب روي ناحيه پهلوها مفيد مي باشد.
- افزایش مصرف مایعات غير از مواردي كه بيمار به علت استفراغ يا نارسايي قلبي نياز به محدوديت مايعات دارد،
- سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار
عوارض احتمالی
از عوارض احتمالی سنگهای ادراری میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- اختلال عملکرد مزمن مثانه
- سنـگهای مثانهای که درمان نمی شوند، میتوانند مشکلات ادراری دراز مدتی مانند سوزش و درد در حین ادرارکردن یا تکرر ادرار ایجاد کنند. همچنین سنگهای مثانه میتوانند در دهانهها، جایی که ادرار از مثانه خارج شده به سمت مجرای ادراری رفته و مسیر عبور ادرار را مسدود کنند.
- عفونتهای دستگاه ادراری
زمان مراجعه به پزشک
در صورت ایجاد علایم زیر حتما به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید:
- در صورت مشاهده علایم و نشانه های ذکر شده که می تواند نشان دهنده بیماری باشد.
- در صورت مشاهده علایم زیر پس از تشخیص بیماری:
- افزایش درد
- عدم توانایی در تخلیه ادرار
- تغییر در رنگ وبوی ادرار
- درجه حرارت بالاتر از 38 درجه سانتی گراد
- سرگیجه
- کاهش فشار خون
- رنگ پریدگی
- عرق سرد
- تاری دید
- سایر علایم و مواردی که پزشک یا تیم پزشکی برای مراجعه مجدد توصیه نموده است.
- تماس با اورژانس 115 در موارد اورژانسی