صفحه اصلی

سل ریوی بیماری عفونی است که بافت ریه را مبتلا می کند و می تواند به سایر قسمتهای بدن مانند مننژ یا پرده مغز، کلیه ها، استخوان ها و غدد لنفاوی انتقال یابد. سل از فردی به فرد دیگر توسط انتقال از راه هوا منتشر می شود. فرد مبتلا به سل ریوی یا سل حنجره، ترشحات تنفسی را ازطریق صحبت کردن، سرفه، عطسه، خنده یا آواز خواندن رها می کند.

از علل شایع در ایجاد این بیماری می‏توان به موارد زیر اشاره نمود:

• تماس نزدیک با فرد مبتلا به سل فعال
• بیماری نقص سیستم ایمنی
• اعتیاد به مواد مخدر
• فقر و عدم رعایت بهداشت
• وجود بیماری هایی مانند دیابت، نارسایی مزمن کلیه
• سوءتغذیه
• بیماریهای بدخیم و تومورها
• همودیالیز
• پیوند اعضا
• زندگی در مناطق پرجمعیت و خانه های غیراستاندارد
• افراد تیم درمان

شایع ترین علایم در شروع بیماری عبارتند از:

• تب خفیف
• سرفه بیش از سه هفته با یا بدون خلط
• تعریق شبانه
• خستگی و کاهش وزن
• خلط خونی
• درد در ناحیه ستون فقرات و کمر
• تنگی نفس و گرفتگی صدا

از عوارض احتمالی که ممکن است به دنبال ابتلا به این بیماری در فرد بروز نماید، می‏توان به موارد زیر اشاره نمود:

• سوءتغذیه
• عوارض جانبی درمان های دارویی مانند هپاتیت، تغییرات عصبی مانند کری عصبی، دانه های پوستی، اختلالات گوارشی، مقاومت چند دارویی

تشخیص

پس از اخذ شرح حال کامل و انجام معاینات، ممکن است با نظر پزشک اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:

• علایم بالینی و معاینه جسمی توسط پزشک
• تست پوستی توبرکولین
• عکس برداری با اشعه ایکس از قفسه سینه
• اسمیر  خلط
• کشت  خلط
• جستجوی ژن میکروب
• سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار

درمان

با نظر پزشک ممکن است اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:  

• تجویز داروهای موثر بر سل
• مصرف داروهای ضدسل همراه با غذا یا آنتی اسید یا با معده خالی و یک ساعت قبل از غذا
• توصیه به ادامه درمان حتی در صورت بهبود نیافتن نشانه های بیماری
• اهمیت معاینات و پیگیری منظم جهت ارزیابی  پیشرفت درمان یا بروز عوارض جانبی داروها
• استراحت کافی در بستر برای درمان کامل بیماری
• اجتناب از انجام فعالیتهای سنگین
• استراحت بین فعالیتها و انجام ورزش های سبک
• مصرف رژیم غذایی پرپروتئین و پرکالری مانندگوشت، حلیم، میوه و خشکبار، سبزیجات، لبنیات و مواد سرشار از ویتامین ث مانند مرکبات، میوه ها و سبزیجات تازه
• مصرف مایعات فراوان 8 لیوان در روز جهت رقیق شدن خلط و خروج راحت تر ترشحات
• رعایت بهداشت دهان و دندان
• استفاده از رژیم غذایی پرفیبر از قبیل سبزیجات و میوه ها
• سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار

برای پیشگیری از این بیماری می‏توان اقدامات زیر را انجام داد:

• کنترل عفونت

توجه: استفاده از دستمال کاغذی یکبار مصرف، پوشاندن دهان حین سرفه و شستن دست ها

• خودداری از مصرف دخانیات
• اجتناب از استرس و ناراحتی

در صورت ایجاد علایم زیر حتما به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید:

• در صورت مشاهده علایم و نشانه های ذکر شده که می تواند نشان دهنده بیماری باشد.
• در صورت مشاهده علایم زیر پس از تشخیص بیماری:
  • بروز علایم بیماری در یکی از افراد خانواده
  • بروز نشانه های عفونت مثل تب، خلط خونی، سرفه، تعریق شبانه و تنگی نفس
• سایر علایم و مواردی که پزشک یا تیم پزشکی برای مراجعه مجدد توصیه نموده است.
• تماس با اورژانس 115در موارد اورژانسی