صفحه اصلی

زمانی كه غذا جویده می شود، از طريق لوله‏اي بنام مري به معده منتقل مي‏گردد. در انتهاي مري و محل اتصال به معده حلقه عضلاني به نام اسفنكتر وجود دارد. اين حلقه مانند دريچه يك طرفه عمل مي‏كند و به غذا اجازه مي‏دهد تا به معده وارد شود، ولي از برگشت آن به مري جلوگيري مي‏كند. اگر این دریچه درست عمل نکند اسید معده به همراه غذا، از معده به مری برمی گردد و ایجاد بیماری به نام ریفلاکس می کند.

این بیماری حدود 40 درصد افراد جامعه را گرفتار می کند و در 15 درصد موارد، این بیماری به شکل شدید و آزار دهنده است. اغلب مردم از ترش کردن شکایت دارند. برگشت مداوم مواد اسيدي مي تواند مري را تحريك كرده و باعث سوزش، فشار يا التهاب شود. اسيد معده در نهايت مي‏تواند باعث به وجود آمدن زخم در مري شود.

از مهم ترین عوامل زمینه ساز یا تشدید کننده این بیماری که مي‏تواند اسفنكتر مري را ضعيف كند؛ عبارتند از:

• عادات زندگی

این بیماری معمولاً در افراد چاق بیشتر وجود دارد.

• عادات غذایی

از عوامل غذایی که با بیماری ریفلاکس در ارتباط است می توان به مصرف غذاهای پرچرب و کالری زیاد اشاره کرد.

• خوابیدن زود هنگام

خوابیدن زود هنگام بعد از مصرف غذاهای سنگین و حجیم ریفلاکس را تشدید می کند.

• مصرف داروها

مصرف بیش از اندازه داروهایی مانند نیترات ها و کلسیم بلوکرها موجب تشدید بیماری ریفلاکس می‌شوند.

• بیمارانی که دچار فتق مری می‌باشند.
• نژاد

این بیماری در آقایان سفیدپوست با شیوع بیشتری نسبت به خانم‌ها و دیگر نژادها دیده می‌شود.

• مصرف دخانیات

شایع ترین علایم در شروع بیماری عبارتند از:

• سوزش سر دل مكرر يا سوزش سر دل در شب
• مايع شور مزه كه به‌طرف دهان برگشت مي‏كند
• احتياج مكرر به استفاده از آنتی‌اسیدها
• آروغ فراوان يا قي كردن
• علایمي كه بعد از غذا خوردن، خم شدن روي چيزي يا دراز كشيدن بدتر مي‏شوند
• بلع مشكل يا دردناك
• احساس گیرکردن غذا در مری
• تهوع، استفراغ
• خشونت و گرفتگی صدا
• سرفه مزمن

سرفه از علامت‌های نسبتاً شایع بیماری ریفلاکس است که ممکن است با بیماری‌های ریوی اشتباه شود و در بیماران مبتلا به آسم، ریفلاکس می‌تواند باعث تشدید علایم آسم شود.

• درد سینه و گلو

تشخیص

پس از اخذ شرح حال کامل و انجام معاینات، ممکن است با نظر پزشک اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:

• معاینه توسط پزشک معالج
• طي معاينه، پزشك سؤالاتي درباره شكايات و نحوه زندگي بیمار مي‏پرسد.
• عكس سينه
• آندوسكوپی
• آزمایش‌های خوني
• گرافی باریوم سوالو

توجه: درد سينه‏ ناشی از ریفلاکس، ممكن است شبيه آنچه در مشكلات قلبي است احساس شود. پس براي اطمينان بايد تمامي دردهاي سينه توسط پزشك بررسي شود.

• سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار

درمان 

با نظر پزشک ممکن است اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:   

• تغيير در عادات زندگي

این تغییر اغلب می‌تواند ریفلاکس را كنترل كند.

غذاهاي خاصي ممكن است اسيد معده را افزايش داده يا عضله دریچه مري را شل کند و به احتمال زياد سبب ایجاد ریفلاکس شود. بهتر است از خوردن غذاهای زیر پرهيز شود:

• قهوه، چاي و نوشیدنی‌های کولا دار با يا بدون كافئين
• نوشيدني گازدار
• غذاهاي چرب و ادويه‏دار
• شكلات
• نعناع
• پياز و گوجه‌فرنگی
• وضعیت مناسب سر در زمان خوابیدن: سر تخت خواب را 10 تا 15 سانتيمتر بالا آورد.

خوابیدن به صورت طاقباز اغلب سبب ریفلاكس می شود چون مايعات داخل معده به راحتي به عقب برمي‏گردند. بهتر است:

براي اين منظور می توان دو جعبه يا هر چيز مستطيل شكل را زير بالش گذاشت.

• تشك يا تمام تخت باید شیب‌دار باشند نه آنكه از چند بالش استفاده کرد.(زیرا در این حالت فشار روی معده‏ افزايش مي‏يابد كه درنهایت مي‏تواند علایم را بدتر كند).
• مصرف داروها

ممكن است پزشک داروهايي جهت كاهش اسيد معده و بهبود كار سيستم گوارشي به بیمار توصيه كند.

همچنين داروهايي را كه ریفلاکس را بدتر مي‏كند، به صورت ليستي در اختيار بگذارد تا حتی‌الامکان از مصرف آن‌ها پرهيز شود. به‌ هرحال در هنگام مصرف هر داروی جديد حتماً با پزشك خود مشورت كنيد.

• جراحی

در بعضي از موارد نادر ممكن است ریفلاکس به تغيير عادات زندگي و يا دارو جواب ندهد در اين صورت جراحي ضروري است.

از عوارض احتمالی این بیماری می‏توان به موارد زیر اشاره نمود:

• زخم مری در اثر ریفلاکس مداوم
• تنگی مری

جهت پیشگیری از این بیماری می‏توان اقدامات زیر را انجام داد:

• در هر وعده غذايي حجم مصرف غذا را كاهش دهيد به ‌نحوی‌که معده كاملاً پر نشود.
• بلافاصله بعد از خوردن غذا دراز نكشيد و چند ساعت صبر كنيد تا معده‌تان از غذا خالي شود.
• از سفت بستن كمر و پوشيدن لباس‌های تنگ پرهيز كنيد زیرا فشار بيشتري بر معده وارد مي‏كند.
• وزن اضافي‏تان را كم كنيد.

اضافه ‌وزن مي‏تواند فشار بيشتري بر معده وارد کرده و منجر به ریفلاكس شود.