صفحه اصلی

در شرايط عادی سلول‌ها، با توجه به نیاز بدن، رشد کرده تقسیم می‌شوند تا سلول‌های جدیدی بسازند و هنگامی‌که سلول‌هاي پیر شده و می‌میرند سلول‌های جدید جایگزین آنها مي‌شوند. گاهی اوقات، سلول‌های جدید زمانی که بدن به آنها نیاز ندارد تولید مي‌شوند و سلول‌های قدیمي ‌هم در زمانی‌که باید، از بین نمي‌روند؛ این سلول‌هاي اضافي اغلب تشكيل توده‌اي از بافت را مي‌دهند كه تومور ناميده مي‌شود.

به عبارت دیگر سرطان شامل رشد غیرعادی سلول می باشد. در کل سرطان زمانی اتفاق می افتد که سلول های غیرعادی در بدن به روشی غیرقابل کنترل رشد می کنند. بدن ما از میلیون ها نوع سلول مختلف ساخته شده اند، ما همیشه سلول های جدید می سازیم. این کار ما را قادر می کند که رشد کنیم، سلول های کهنه را جایگزین کنیم و سلول های آسیب دیده را بعد از آسیب التیام بخشیم. ژن های خاص، پیشرفت سلول های جدید را تضمین می کنند و به روشی که باید، این کار را انجام می دهند. اگر ژن ها آسیب دیده باشند، سلول های ما می توانند سریع تکثیر پیدا کنند و بطور غیرعادی رشد کنند. این رشد غیرعادی سلولی ممکن است به سرطان تبدیل شود. اگر سلول های سرطانی جایگزین بسیاری از سلول های سالم شوند، اندام های تحت تاثیر نمی توانند دیگر بطور صحیح کار کنند.

انواع تومورها

تومورها به دو نوع خوش‌خیم یا بدخیم تقسیم می شوند.

ویژگی تومورهای خوش‌خیم عبارتند از:

• مي‌توان آنها را با جراحی برداشت و اغلب دوباره رشد نمي‌کنند.
• اين تومورها به‌ندرت خطرناک هستند.
• سلول‌های آن به بافت‌های مجاور خود حمله نمي‌کنند.
• سلول‌های اين تومورها به قسمت های دیگر بدن منتشر نمي‌شوند.

ویژگی تومورهای بدخیم یا سرطاني عبارتند از:

• در اغلب موارد خطرناک می باشند.
• در اغلب موارد مي‌توان آنها را برداشت، اما گاهی دوباره رشد مي‌کنند.
• سلول‌های آن مي‌توانند به بافت‌ها و اندام‌های مجاور خود حمله كرده به آنها نيز آسیب برسانند.
• سلول‌های سرطانی مي‌توانند از يك قسمت به دیگر اندام‌هاي بدن منتشر شوند

نامگذاری بيش‌تر سرطان‌ها براساس نام اندامي ‌است که سرطان در آن به‌وجود مي‌آید. برای مثال، سرطان ریه در ریه و سرطان پستان در پستان به‌وجود مي‌آید.

سرطان از کجا شروع می شود

سرطان ها می توانند در هر بخش از بدن شروع به رشد کنند. آنها با توجه به جایی که از آنجا شروع می شوند نام های مختلفی دارند.

• سرطان غدد پوستی: در سلول هایی رشد می کند که پوست و حفره های بدن را می پوشاند.
• سرطان بافت بدن: در بافت های پشتیبان بدن مانند ماهیچه ها، استخوان ها و بافت چربی رشد می کند.
• سرطان غدد لنفاوی: در سلول های دستگاه لنفی شروع می شوند.

چگونه سرطان گسترده می شود

سرطان زمانی گسترده می شود که بخشی از تومور اصلی (تومور اولیه) از جایی که شروع شده به بافت مجاور و یا بخش دیگر بدن برود. سلول های سرطانی سپس در آن ناحیه شروع به رشد می کنند.

در اغلب موارد پزشکان نمي‌توانند دلایل ابتلا به سرطان را توضیح دهند، ولی برخی عوامل خطر مشخص، احتمال ابتلا به سرطان را افزایش مي‌دهند.

برخی عوامل خطر بسیار رایج عبارتند از:

• سن : بیشتر انواع سرطان ها همانطور که پیرتر می شویم شایع تر می شوند.
• ترکیب ژنتیکی : بعضی از مردم با یک جهش ژنتیکی به دنیا می آیند که از قبل، آنها را در معرض خطر پیشرفت سرطان قرار می دهد.
• سوابق خانوادگی : سابقة ابتلا به سرطان در خانواده احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.
• سبک زندگی : شامل رژیم غذایی، مصرف دخانیات، مصرف الکل و فقدان فعالیت جسمی می شود.
• عوامل محیطی : مانند قرار گرفتن بسیار زیاد در معرض اشعه خورشید یا گازهای شیمیایی است.
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مضر: شامل رنگ، لاستیک، گاز و پنبه نسوز
• اشعه ساخته انسان : مانند اشعه ایکس
• ویروس ها و باکتری‌ها: بعضی از انواع ویروس های خاص می تواند باعث برخی از سرطان ها شود.
• دستگاه ایمنی : افرادی که دستگاه ایمنی شان مشکل دارد، ممکن است در معرض خطر برخی از انواع سرطان باشند.

وجود هريك از علايم زیر به معني وجود سرطان نيست، اما بايد فورا به پزشك مراجعه كنيد تا وضعيت موجود كاملا ارزيابي شود.

شایع ترین علایم در شروع بیماری عبارتند از:

• وجود توده در هر قسمتی از بدن مانند پستان يا بيضه
• رشد خال جدید یا تغییراتی در خال قدیمی
• عدم بهبودی زخم
• سرفه يا گرفتگي صدا  بطور مداوم
• سوء هاضمه يا اختلال در بلع بطور مداوم
• تهوع يا سرفه خون آلود
• تغيير در عادات طبيعي روده مانند اسهال يا يبوست بطور دايم
• وجود هرگونه خون در ادرار يا مدفوع و هر خونريزي غير طبيعي واژينال
• بي اشتهايي غير قابل توجيه
• احساس ضعف یا خستگی شدید

تشخیص

ممکن است سرطان در مراحل اولیه هیچ علامتی نداشته باشد که باعث شود بیمار جهت بررسی و تشخیص به پزشک مراجعه کند. زمانی هم که سرطان علایم نشان می دهد بستگی دارد که سرطان در کدام عضو بدن باشد. برای مثال سرطان معده ممکن است باعث درد معده شود، سرطان مری ممکن است باعث اختلال در بلع گردد.

پس از اخذ شرح حال کامل و انجام معاینات، ممکن است با نظر پزشک اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:

• آزمایش خون، ادرار یا دیگر مايعات بدن
• تصويربرداري با اشعة ایکس یا رادیوگرافی
• سی.تی.اسکن و اسکن هسته‌اي
• سونوگرافي و ام.آر.آی
• نمونه‌برداری یا بیوپسی
• سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار

درمان

برنامه درمانی عمدتاً بستگی به نوع و مرحله سرطان دارد. چهار نوع مهم از درمان های استاندارد وجود دارد که در درمان سرطان استفاده شده اند. ممکن است برای بیمار یک نوع درمان و یا هر چهار نوع درمان به کار گرفته شود تا به بهبود بیمار کمک کنند:

• جراحی: اگر سرطان گسترده نشده باشد این روش اغلب اولین خط درمان است. اگر غدد لنفاوی تحت تاثیر سرطان قرار گرفته باشند ممکن است برای دراوردن غدد لنفاوی نیز از جراحی استفاده شود. سرطان های سیستم خون نمی توانند با جراحی درمان شوند.
• شیمی درمانی : انواع مختلفی از داروهای شیمی درمانی وجود دارند. برخی از قرص یا کپسول استفاده می کنند اما بیشتر افراد از طریق تزریق وریدی شیمی درمانی می شوند. این داروها به جریان خون وارد می شوند و از طریق خون حرکت می کنند تا سلول های سرطانی را تخریب کنند.
• پرتودرمانی (رادیوتراپی) : در این روش میزان دقیق و اندکی از اشعه سلول های سرطانی را هدف قرار می دهد و تخریب می کند. سرطان هایی که گسترده نشده اند می توانند اغلب به طور موثر با پرتودرمانی درمان شوند.
• درمان های بیولوژیکی (ایمنی درمانی) : سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با سرطان تقویت می کند. انواع درمان های بیولوژیکی ممکن است برای درمان انواع مشخصی از سرطان توصیه شود.

ممکن است به شما تنها یک درمان یا ترکیبی از درمان ها ارائه شود.برخی از مردم ممکن است همچنین از درمان های مکمل و جایگزین استفاده کنند. زمانی که این درمان ها با نظر پزشک در کنار درمان معمولی سرطان استفاده شوند، برخی از درمان ها می تواند باعث احساس بهتری در بیمار شود و کیفیت زندگی را بهبود دهد، ولی گاهی دیگر درمان ها ممکن است مفید و در برخی موارد مضر باشند. برخی از درمان ها ممکن است شامل هورمون درمانی، لیزر درمانی، سرما درمانی، نوردرمانی و فردرمانی شدید باشد.

گاهی اوقات سرطان، زمانی تشخیص داده می شود که بسیار پیشرفت کرده و ممکن است درمان آن سخت باشد. در این موارد شیمی درمانی، رادیوتراپی یا دیگر درمان ها می توانند علایم را محو کنند و کمک کنند تا فرد تا حد ممکن احساس راحتی کند. همچنین زندگی را طولانی کنند، به این نوع درمان، درمان تسکینی یا طب تسکینی گفته می شود.

همانطور که می‏دانید در پیشگیری از کلیه بیماری‏ها لازم است که از یکسری از کارها، مصرف بعضی از مواد غذایی و خوراکی دوری کرد و در عوض یکسری از کارها و مصرف بعضی از مواد غذایی و خوراکی را جایگزین آن نمود و همچنین لازم است یکسری از عادات را نیز جایگزین عادات بد و نامطلوب نمود. در پیشگیری از سرطان نیز لازم است که یکسری از عادات غذایی و کارهایی که به افراد در جلوگیری از ایجاد سرطان کمک می کند را ترک نمود و در عوض عادات مطلوب و مصرف مواد غذایی بی خطر را جایگزین آن نمود که به طور خلاصه این عادات شامل موارد زیر می باشد:

• عدم استعمال سیگار و دخانیات
• عدم قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید
• استفاده از کرم های ضد آفتاب
• خودداری از مصرف الکل
• معاینات و آزمایشات دوره ای
• کاهش وزن
• نگهداری میوه‌ها و سبزی‌ها، در یخچال به منظور حفظ خواص و ویتامین‌های آنها
• نگهداری غذاهای فاسد شدنی در یخچال
• عدم مصرف غذاهای نیم سوخته و سوخته (کباب، جوجه کباب سوخته، نان سوخته، ته دیگ سوخته، پیاز داغ سوخته، سیب‌زمینی سرخ کرده سوخته و …)
• خودداری از مصرف غذای پخته شده که مدت زیاد مانده باشد
• پختن کامل انواع گوشت.
• روش‌های صحیح پخت مانند بخارپز، آب پز و پخت ملایم، جایگزین سرخ کردن عمیق، سوزاندن و پخت طولانی شود.
• مصرف غذاهای کم چرب، کم شیرین و کم نمک و استفاده از انواع لبنیات کم چرب و کم نمک‌ (شیر، ماست و پنیر کم چرب و دوغ کم نمک)
• محدودیت مصرف غذاهای چرب به ویژه با منشاء حیوانی
• مصرف روغن‌های گیاهی در حد کم و به مقدار نیاز روزانه، و جلوگیری از سوزاندن روغن‌ها
• کاهش مقدار نمک در تهیه غذا و در مقابل استفاده از انواع ادویه‌ها و چاشنی‌های گیاهی برای طعم دار کردن غذاها
• کاهش مصرف قند و شکر تصفیه شده
• کاهش مصرف غذاهای آماده و کنسرو شده
• مصرف انواع غذاهای گیاهی در برنامه غذایی روزانه
• مصرف انواع میوه، آب میوه طبیعی و سبزی در طول روز
• مصرف غلات و دانه‌های کامل (سبوس دار)
• کاهش مصرف گوشت‌های قرمز و اجتناب از مصرف گوشت‌های فرآوری شده
• استفاده از مغزها و حبوبات که حاوی فیبر بالایی هستند
• ثبات در وزن و فعالیت بدنی منظم