اسهال خونی
شرح بیماری
اسهال خونی عبارت است از التهاب پوشش داخلی روده بزرگ. اسهال خونی علل مختلفی دارد. دو دلیل عمده بروز اسهال خونی، بیماری التهابی روده و باکتری به نام شیگلا می باشد. در این راهنما شرح اسهال خونی باکتریایی شیگلوز توضیح داده می شود. اسهال خونی باکتریایی شیگلوز عبارت است از یک عفونت باکتریایی در لایه‌های سطحی پوشاننده دیواره داخلی روده ها. این بیماری در اثر تماس نزدیک فردی و به صورت همه‌گیری ایجاد می شود. از زمان ورود باکتری‌ها تا ظهور علایم 1 تا 4 روز طول می‌کشد.
عوامل خطر، علل و عوامل شایع
- از علل شایع در ایجاد این بیماری میتوان به یک نوع باکتری به نام شیگلا که به جدار روده بزرگ حمله می‌کند اشاره کرد. این باکتری معمولاً از طریق دست‌ها، غذا، یا آب آلوده، از یک فرد به فرد دیگر انتقال می‌یابد.
علایم و نشانه ها
شایع ترین علایم در شروع بیماری عبارتند از:
- دل پیچه و درد شکمی شدید
- تب بالا
- اسهال: دفعات اجابت مزاج آبکی 20 یا حتی 30 بار در روز می رسد. در ابتدای بیماری ممکن اسهال آبکی و حجیم داشته باشد و با پیشرفت بیماری، تبدیل به مدفوع‌های مکرر بلغمی خونی و کم حجم شود.
- وجود خون، مخاط یا چرک در مدفوع
- تهوع یا استفراغ
- دردهای عضلانی
- کاهش اشتها
- دفع دردناک مدفوع همراه با احساس نیاز فوری به دفع
تشخیص و درمان
تشخیص
پس از اخذ شرح حال کامل و انجام معاینات، ممکن است با نظر پزشک اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:
- بررسی آزمایشی و کشت نمونه مدفوع
- سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار
- اسهال خونی با درمان معمولاً در عرض 7 روز قابل معالجه است. اغلب عفونت‌های شیگلایی خفیف هستند و درمان جدی احتیاج ندارند. البته در موارد شدید، اگر درمان موفقیت‌آمیز نباشد، از دست رفتن آب زیاد از بدن، خصوصاً در شیرخواران و کودکان کم سن و سال ممکن است خطرناک باشد.
درمان
با نظر پزشک ممکن است اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:
- بستری کردن بیمارانی که شدیداً بدحال هستند.
- درمان شامل جایگزینی مایعات از دست رفته، غذای کم حجم و نیز گاهی دارو.
- بیمار از بقیه بیماران جدا می شود. اگر بیمار یک کودک است و بستری نشده است، تا زمان پاک شدن مدفوع از باکتری نباید اجازه داد به مدرسه برود.
- برای تخفیف درد، یک صفحه گرم کننده
- یا شیشه آب داغ را روی شکم قرار دهید.
- بیمار باید مرتباً مایعات از راه سرم دریافت کند.
- در بچه‌های مشکوک به شیگلوز، حفظ آب بدن و الکترولیت ها به خصوص مصرف محلول او.آر.اس از مسائل مهم است.
- سایر موارد به صلاحدید پزشک و نیاز بیمار
زمان مراجعه به پزشک
در صورت ایجاد علایم زیر حتما به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید:
- در صورت مشاهده علایم و نشانه های ذکر شده که می تواند نشان دهنده بیماری باشد.
- در صورت مشاهده علایم زیر پس از تشخیص بیماری:
- تب 5/38درجه سانتیگراد یا بیشتر
- گلو درد، سردرد، یا گوش درد
- تنگی نفس یا سرفه شدید
- رگه خون در خلط سینه
- درد یا تورم شدید شکم
- خونریزی گوارشی از مقعد
- درد در ساق پا یا تمام پا
- تورم مفاصل
- خون یا چرک در مدفوع
- ادرار کم یا غلیظ
- ایجاد علایم کم آبی بدن مانند بی‌حالی، فرورفتگی چشم ها، کاهش وزن سریع، یا خشکی پوست
- سایر علایم و مواردی که پزشک یا تیم پزشکی برای مراجعه مجدد توصیه نموده است.
- تماس با اورژانس 115 در موارد اورژانسی
پیشگیری
برای پیشگیری از این بیماری میتوان اقدامات زیر را انجام داد:
- دستان خود را پس از اجابت مزاج و قبل از دست زدن به مواد غذایی بشویید.
- بیماری که علایم اسهال خونی باکتریایی را دارد، جداسازی نمایید.
- لباس‌های آلوده و ملحفه ها را در سطل‌های پوشیده و پر از آب و صابون قرار دهید تا زمانی که بتوان آنها را جوشاند.
- در مناطقی که شیگلوز شایع می باشد، مصرف شیرمادر برای کودک توصیه می شود. شیر مادر باعث کاهش خطر شیگلوز علامت دار می شود و شدت آن را در شیرخوارانی که شیر مادر مصرف کرده اند کاهش می‌دهد.
- آموزش رعایت بهداشت فردی در خانواده
- سایر اقدامات بهداشت عمومی مانند اصلاح آب و فاضلاب، دفع صحیح مدفوع و رعایت بهداشت موادغذایی