صفحه اصلی

دیابت بارداری وضعیتی است که در آن قند خون برای اولین بار در زمان بارداری بالا می رود. این وضعیت تقریباً در 5/4 تا 6 درصد تمام حاملگی ها اتفاق می افتد. شایع ترین زمان بروز دیابت حاملگی بین هفته های 24 تا 28 بارداری است.

افراد در معرض خطر

موارد زیر ممکن است احتمال خطر ابتلا به دیابت بارداری را افزایش دهد:

• داشتن اضافه وزن قبل از بارداری یا در طی بارداری
• وجود قند در ادرار مادر
• قند خون در حالت ناشتا زیاد باشد
• سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت (مرض قند)
• سابقه به دنیا آوردن حداقل یک نوزاد با وزن بالای 4کیلوگرم
• سابقه به دنیا آوردن نوزاد مرده
• ابتلا به دیابت حاملگی در بارداری قبلی
• زیاد بودن مایع آمنیوتیک

طی بارداری افـزایش هورمـون های خاصی که توسط جفت ساخته می شوند، کمک می کند تا موادغذایی از مادر به جنین در حال تکامل، منتقل شود. سایر هورمون های تولید شده از جفت، به مادر برای جلوگیری از افت قند خون کمک می کنند. در طی دوران بارداری این هورمون ها می توانند تا حدی باعث افزایش قند خون مادر (عدم تحمل گلوکز) شوند. اگر لوزالمعده مادر نتواند به اندازه کافی انسولین برای غلبه بر افزایش هورمون های بارداری تولید کند، مقدار قند خون بالا می رود و نتیجه آن دیابت بارداری است.

شایع ترین علایم در شروع بیماری عبارتند از:

• تشنگي
• خستگي و ضعف
• افزايش دفعات ادرار
• تاري ديد

تشخیص

پس از اخذ شرح حال کامل و انجام معاینات، ممکن است با نظر پزشک اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:

• زنان باردار باید در مراحل اولیه بارداری برای تشخیص دیابت حاملگی غربالگری شوند.
• سایر زنان باردار باید بین هفته 24 تا 28 حاملگی برای دیابت حاملگی آزمایش شوند.
• برای آزمایش دیابت حاملگی، اگر جواب آزمایش اول طبیعی باشد، اما عوامل خطر ابتلا به دیابت حاملگی را داشته باشد این آزمایش باید مجدداً طی هفته 24 تا 28 حاملگی تکرار شود.
• تست تحريكي غربالگري گلوكز(قند خون) یا GCT :

براي اين تست، بیمار يك نوشيدني شيرين ميل كرده و پس از يك ساعت سطح قند خون چك خواهد شد. اين تست در هر زماني از روز قابل انجام است.

• تست تحمل گلوكز یا OGTT :

بیمار حداقل سه روز قبل از انجام اين تست، باید رژيم غذايي عادي داشته باشد و حداقل 8 ساعت قبل از انجام تست ناشتا باشد. قند خون، قبل از انجام تست اندازه گيري مي‌شود. پس از آن به بیمار يك نوشيدني شيرين (حاوي 100 گرم گلوكز) داده می شود و قند خون، يك ساعت، دو ساعت و سه ساعت بعد از آن چك مي‌شود. اگر قند خون حداقل در دو مورد بالاتر از حد طبيعي باشد بیمار مبتلا به ديابت بارداري است.

درمان

با نظر پزشک ممکن است اقدامات زیر برای بیمار انجام شود:

• بررسی مقدار قند خون
• اندازه گیری روزانه قند خون چهار مرتبه (قبل از صبحانه، دو ساعت بعد از صبحانه، قبل از وعده های اصلی غذا در صورت نیاز)
• اندازه گیری کتون در ادرار
• تبعیت از برنامه رژیم غذایی تهیه شده توسط پزشک یا کارشناس تغذیه
• انجام ورزش بعد از کسب اجازه از پزشک یا ماما
• کنترل فشار خون در حد طبیعی
• تزریق انسولین، اگر نیاز باشد.

انسولین تنها دارویی است که در طی بارداری برای کنترل دیابت قابل استفاده است. داروهای خوراکی از جفت عبور کرده، بر روی جنین تأثیر می گذارند و باعث افت قند خون جنین می شود ولی انسولین از جفت عبور نمی کند، بنابراین انسولینی که مادر تزریق می کند در خون جنین وارد نمی شود.

با کنترل دقیق قند خون قبل و هنگام بارداری می توان بروز این گونه نقص های مادرزادی را به مقدار زیاد کاهش داد. در واقع کنترل قند خون در 12 هفته اول بارداری بسیار مهم است. چنانچه کنترل قند خون موفق باشد نوزاد بهترین شانس را برای شروع یک زندگی سالم خواهد داشت.

از عوارض احتمالی پس از بروز این بیماری می‏توان به تاثیر بر رشد و نمو جنین در طی بارداری اشاره کرد.

در اوایل بارداری

• بروز نقص‌های مادرزادی
• افزایش خطر سقط جنین

در طی سه ماهه دوم و سوم بارداری

• تغذیه و رشد زیاد از حد کودک
• داشتن نوزاد بزرگ و با وزن بالا
• خطر زایمان‌های پر خطر و سخت

پس از زایمان

• احتمال افت شدید قندخون در نوزاد

در صورت ایجاد علایم زیر حتما به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید:

• در صورت مشاهده علایم و نشانه های ذکر شده که می تواند نشان دهنده بیماری باشد.
• در صورت مشاهده علایم زیر پس از تشخیص بیماری:
  • پـوست گرم وخشک
  • بوی شیرین و یا بوی میوه در تنفس که تـوسط خانواده تشخیص داده می شود.
  • نبض تند با فشار خون طبیعی، احساس گیجی و عدم آگاهی به اطراف.
  • در صورت دریافت انسولین و داشتن علایم تعریق و رنگ پریدگی، سرگیجه و سردرد، لرزش و اضطراب، احساس گرسنگی شدید و ضعف
• سایر علایم و مواردی که پزشک یا تیم پزشکی برای مراجعه مجدد توصیه نموده است.
• تماس با اورژانس 115 در موارد اورژانسی